ActionAid: 5′ from Excision Documentary, 13/3 @ ODEON ΟΠΕΡΑ @ 20.00

Στο Tangulbei της Κένυας, τα παιδιά αντί να το σκάνε από το σχολείο, το σκάνε για το σχολείο. Ακούγεται παράδοξο, αλλά αν είσαι κορίτσι, σπάνια θα ολοκληρώσεις το δημοτικό. Μόλις γίνεις δεκατριών, θα υποστείς ακρωτηριασμό των εξωτερικών γεννητικών σου οργάνων ώστε αμέσως μετά να παντρευτείς κάποιον που δεν επιλέγεις. Τα κορίτσια όμως έχουν άλλη γνώμη. Αντιστέκονται, απορρίπτουν την πρακτική και επιλέγουν να μην εγκαταλείψουν ούτε το σχολείο, ούτε τα όνειρα τους.

“Έτρεξα για να σωθώ”

Η Cherop και η Chepusi είναι μόλις δεκατριών, φίλες και γειτόνισσες. Το έσκασαν από τα σπίτια τους επειδή πλησίαζε η ώρα για την παραδοσιακή τελετή. Έφτασαν το ίδιο πρωί με την εθελοντική μας ομάδα στον ειδικό ξενώνα της ActionAid που λειτουργεί στο δημοτικό σχολείο του Churο.

“Αν κάνεις κλειτοριδεκτομή θα παντρευτείς και θα σε δέρνουν”

Το έθιμο χάνεται στα βάθη του χρόνου και δεν συνδέεται με καμία θρησκεία. Η βαθιά ριζωμένη αυτή πεποίθηση είναι ένας ακόμα τρόπος ελέγχου της σεξουαλικότητας και της αναπαραγωγικής δύναμης της γυναίκας και έχει διττή αξία. Πρακτική και συμβολική. Το κορίτσι που δεν έχει υποστεί κλειτοριδεκτομή θεωρείται «βρώμικο» και ανίκανο να γίνει μητέρα και σύζυγος. Έχει πάνω της κάτι «αντρικό» που πρέπει να κοπεί.

“Τη στιγμή που η κλειτοριδοκτόμος τελείωσε το κόψιμο, κατέρρευσα”

Η Chepon μένει αρκετούς μήνες στον ξενώνα. Δεν ήθελε να παντρευτεί νωρίς και επέλεξε να φύγει, αλλά όχι πριν τον ακρωτηριασμό. Σύμφωνα με το αρχαίο έθιμο, το ίδιο λεπίδι θα χρησιμοποιηθεί σε όλες. Χωρίς αναισθητικό, χωρίς παυσίπονα. Τα κορίτσια προετοιμάζονται από μικρά για να μη δειλιάσουν μπροστά στο χωριό. Πρέπει να αντέξουν τον πόνο χωρίς ίχνος φόβου, αλλιώς θα ατιμαστούν και εκείνες και η οικογένεια. Από αιμορραγία, από σοκ, από HIV και άλλες ασθένειες, από επιπλοκές στη γέννα ή άλλα γυναικολογικά και ψυχολογικά προβλήματα χιλιάδες γυναίκες κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας της πρακτικής. Συμβαίνει στις φτωχές χώρες και στις πλούσιες. Σε κάποιες τιμωρείται, όπως στην Κένυα, σε άλλες πάλι όχι.

Μετά τον ακρωτηριασμό, τα πόδια των κοριτσιών δένονται σφιχτά με ένα σκοινί για να μην ανοίγουν. Περπατούν έτσι δεμένες μέχρι το καταφύγιο στο δάσος όπου μένουν για 3-4 εβδομάδες. Δεν λύνουν το σκοινί μέχρι να τους το επιτρέψει η μαία-κλειτοριδοκτόμος. Αμέσως μετά την ανάρρωση, έρχεται ο γάμος, με κάποιον συχνά μεγαλύτερό τους που δεν επιλέγουν οι ίδιες.

Όσες δεν έχουν περάσει τη διαδικασία στιγματίζονται, περιθωριοποιούνται, δεν συμμετέχουν στις εκδηλώσεις της κοινότητας και δεν θεωρούνται άξιες και ικανές για γάμο. Αν αρνηθείς να ακολουθήσεις την πεπατημένη, οι χωρικοί είναι εκεί.

“Αντιστέκεται; Θέλεις βοήθεια;”

Η Chemoyo ζήτησε η ίδια να περάσει τη διαδικασία. Αμέσως μετά μετάνιωσε. Δεν έχει ξεχάσει τις φωνές των αντρών έξω από την καλύβα την πρώτη νύχτα του γάμου της.

“Είπα στον εαυτό μου ας το δεχθώ και ας ζήσω όπως κάθε άλλη γυναίκα”

Η Chemoyo είχε δύο τοκετούς που παραλίγο να της κοστίσουν τη ζωή. Στη δεύτερη γέννα, η επισιοτομή που της έκανε η τοπική μαία χωρίς φάρμακα και με μεγάλη απροσεξία, την άφησε χωρίς ουρήθρα και με μόνιμο πρόβλημα ακράτειας. Από τότε η Τσεμόγιο ζει απομονωμένη. Το πρόβλημά υγείας της δεν αντιμετωπίζεται από όλους με αβρότητα. Έτσι δεν μπορεί να παρευρεθεί σε καμία κοινωνική εκδήλωση για περισσότερο από δέκα λεπτά. Δεν πηγαίνει στην αγορά ούτε στην εκκλησία γιατί ντρέπεται. Στην τρίτη εγκυμοσύνη της,  κατάφερε να κάνει ένα πανέμορφο αγόρι.

Τα κορίτσια αντιδρούν στην πρακτική και λύνουν το σκοινί. Τα τελευταία 4 χρόνια στο Tangulbei η πρακτική έχει μειωθεί περισσότερο από 20%. Οι γυναίκες μέσα από την ενημέρωση συνειδητοποιούν πως έχουν επιλογή και κάνουν τη δική τους μικρή επανάσταση. Συνεχίζουν το σχολείο και καταφέρνουν δύο πολύ σημαντικές νίκες. Μια για τον εαυτό τους και μια ενάντια στην κλειτοριδεκτομή. Η αλλαγή έχει ήδη ξεκινήσει, από τις μητέρες και τις δασκάλες της περιοχής.

“Αλλάζει. Πιστεύω σε 4-5 χρόνια από τώρα κανείς δεν θα μιλάει για αυτό… Κάποια κορίτσια μου έχουν προβλήματα. Τις κοροϊδεύουν. Αλλά στέκονται δυνατά. Χάρη στην παιδεία τους”

Η Catherine είναι ακτιβίστρια και διδάσκει εθελοντικά στο δημοτικό του Tangulbei το μάθημα κατά του ακρωτηριασμού και του πρόωρου γάμου. Το μάθημα είναι μέρος της εναλλακτικής διαδικασίας ενηλικίωσης που προτείνει η ActionAid. Τα κορίτσια που συμμετέχουν μαθαίνουν για τα δικαιώματά τους ως παιδιά, για τις επιπτώσεις της κλειτοριδεκτομής, πώς να αντιμετωπίζουν βίαιες συμπεριφορές κ.α. Μόλις ολοκληρώσουν το σχολείο, αποφασίζουν εκείνες αν είναι έτοιμες να παντρευτούν ή αν θα συνεχίσουν τις σπουδές τους.

Η αγάπη της Catherine για τα κορίτσια της έχει στοιχίσει. O σύζυγός της δεν συμφωνούσε με το μάθημα και τις αντιλήψεις της και την παράτησε. Δέχεται συχνά επιθέσεις από τους γηραιότερους της περιοχής αφού «διαφθείρει τα παιδιά με ξενόφερτες κουλτούρες» και έτσι πάντα επιστρέφει σπίτι πριν βραδιάσει. Δεν φοβάται, το έχει ξεπεράσει.

Οι σύγχρονες κοινωνίες δεν είναι λιγότερο βίαιες απέναντι στις γυναίκες από εκείνη των νομάδων Ποκότ. Στον δυτικό μας κόσμο συχνά η γυναίκα βιώνει αλλά και επιβάλει στον εαυτό της την βία για να ανταπεξέλθει έτσι στις απαιτήσεις και τα στερεότυπα της ζωής της.

Η γυναίκα για την ActionAid δεν χωρά σε στερεότυπα, διεκδικεί τη ζωή που ονειρεύεται και αντιστέκεται σε κάθε μορφή βίας. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για τη Γυναίκα, το ντοκιμαντέρ Excision προβάλλεται για πρώτη φορά στον κινηματογράφο OΠERA ODEON (Ακαδημίας 57) στις 13 Μαρτίου στις 20.00. Ξεκινά το παγκόσμιο ταξίδι του από την Ελλάδα για να μεταφέρει παντού το μήνυμα της αλλαγής στην αδικία του ακρωτηριασμού. Σε αυτή τη γιορτή, μοιράσου τις ιστορίες των κοριτσιών, έλα με τους φίλους σου στην προβολή του Excision και γίνε μέρος της λύσης!  

Φωτογραφίες: Κένυα 2013, Vicky Markolefa/ActionAid

Ούτε 24 ώρες δεν έχουν περάσει καλά καλά από την επιστροφή μας από τη Μοζαμβίκη. Προσπαθώ να βάλω τις εικόνες και τα συναισθήματα σε λόγια και μάλλον είναι το πιο δύσκολο πράγμα που έχω κληθεί να κάνω στη ζωή μου. 

Φύγαμε για τη Μοζαμβίκη με σκοπό να ακούσουμε τις φωνές των γυναικών της πανέμορφης αυτής χώρας και να τις κάνουμε ακόμα πιο ηχηρές. Να δούμε τι σημαίνει να συντηρείς όλη σου τη ζωή τα 5,6,7 παιδιά σου με ένα χωραφάκι 500 μέτρων και κάποια στιγμή Κάποιος ή Εκείνος να έρχονται να στην πάρουν με το έτσι θέλω. 

Μείναμε 5 μέρες σε ένα χωριό που λέγεται Taninga. 

Εκατομμύρια ευθύνες για το πλιάτσικο στη Μοζαμβίκη: από τη μία η διεφθαρμένη κυβέρνηση η οποία αυγατίζει τους λογαριασμούς των στελεχών της παρέχοντας διευκολύνσεις στα ξένα συμφέροντα – από την άλλη οι ξένες εταιρίες που έχουν κατακλύσει τη χώρα, εκμεταλλεύονται το πουλημένο καθεστώς και δεν ρωτούν τις ερωτήσεις που δεν βολεύουν. Άλλωστε το κέρδος είναι πάνω από όλα. Τι σημασία έχει αν κάποιος έχασε τη γη του και δεν θα αποζημιωθεί ποτέ (κάποιος άγνωστος ασήμαντος είναι άλλωστε), τι σημασία έχει αν οι εργάτες στα νεοαποκτηθέντα χωράφια τους πληρώνονται 75 Meticais τη μέρα (δηλαδή λιγότερο από 2 Ευρώ) χωρίς εξοπλισμό, χωρίς παροχές; Το κέρδος πάνω από όλα. Μικρή επένδυση, μεγάλες απολαβές. Και φυσικά καμία πληρωμή των νόμιμων φόρων. 

Ακούσαμε την αρχηγό ενός τοπικού συνεταιρισμού που υποστηρίζεται από την ActionAid να μας περιγράφει πώς έχασαν τη γη τους όταν κάποια μέρα ξένα συμφέροντα ήρθαν να κλέψουν το βιος τους. Συσπειρώθηκαν, φώναξαν, διεκδίκησαν και κέρδισαν. Και όταν προσπάθησαν άλλοι ξανά, απέτυχαν. Σκεκόταν όρθια, αγέρωχη, σήκωνε τη γροθιά της στον ουρανό και φώναζε συνθήματα που επαναλάμβαναν και οι υπόλοιπες: “θα πολεμήσουμε”, “ναι, θα πολεμήσουμε”. Πόση δύναμη σε αυτή τη γροθιά…

Ακούσαμε και την “άλλη” πλευρά. Πήγαμε στα γραφεία μεγάλης πολυεθνικής εταιρίας παραγωγής ζάχαρης – Νοτιοαφρικανικών και κατ’ επέκταση Αγγλικών συμφερόντων. Εκείνοι δεν μας περίμεναν. Με εξαιρετική μαεστρία το τοπικό γραφείο της ActionAid είχε κανονίσει τη συνάντηση λεγόντάς τους ότι ερχόμαστε με ερωτήσεις για την παραγωγή και την επεξεργασία ζαχαροκάλαμου. Ναι καλά…. Μετά το πρώτο 10λεπτο ο λευκός, Νοτιοαφρικάνος Διευθυντής Παραγωγής της εταιρίας είχε ήδη αρχίσει να καταλαβαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά. Στην ώρα είχε ιδρώσει. Τον ρωτούσαμε συνεχόμενα και με διάφορους τρόπους αν η εταιρία του κλέβει τη γη των φτωχών. Φυσικά και το αρνήθηκε, αν και υπάρχουν ήδη στοιχεία από έρευνα που έχει κάνει η ActionAid που αποδεικνύουν το αντίθετο. Όταν τελείωσε η συνάντηση αυτή ακολούθησε και άλλη, “off the record”. Μας είπε ότι αν δημοσιοποιήσουμε κάτι σχετικό θα χάσουν τη δουλειά τους. Μαζί με τον Διευθυντή Προσωπικού προσπαθούσαν να μας πείσουν πόσο καλοί πολίτες της Μοζαμβίκης είναι. Έχτισαν λέει ένα κέντρο υγείας και κάτι σχολεία μέσω του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης τους. Πφφφφ…. Τα γκρέμια τους μέχρι και οι ντόπιοι τα σνομπάρουν. Και όταν τους ρωτήσαμε αν αρπάζουν τη γη των φτωχών η απάντησή τους απλή: “no comment”. 

Ζήσαμε όμως και μαζί με τους ανθρώπους της Taninga. Μας άνοιξαν τις καλύβες τους, μας υποδέχτηκαν με χορούς, μοιράστηκαν μαζί μας το λιγοστό τους φαγητό. Το μεγαλύτερο μάθημα που παίρνω από την Αφρική είναι το πώς καταφέρνουν οι άνθρωποι εκεί με τα λίγα, με το τίποτα, να είναι πιο ευτυχισμένοι από εμάς. Να ζουν για την κάθε μέρα, για την κάθε στιγμή. Η μάχη για την επιβίωση είναι τόσο ισχυρή που αν καταφέρεις να εξασφαλίσεις λίγο φαγητό και λίγο νερό είσαι βασιλιάς. Απλά πράγματα. Ενώ εμείς εδώ αναλωνόμαστε στο να βάζουμε στόχους, να ζούμε για τη Μεγάλη Στιγμή των επόμενων 6 μηνών, το επόμενο σπίτι που θα πάρουμε σε 3 χρόνια ή το καλύτερο κινητό που θα βγει σε κάτι μήνες από τώρα. Και εν τω μεταξύ η ζωή χάνεται… 

Σε αυτό το ταξίδι όμως κατάλαβα και κάτι ακόμα. Ζήσαμε 5 μέρες στο χωριό. Περπατούσαμε στα δρομάκια του και χαιρετούσαμε τους γείτονες και μας χαιρετούσαν κι αυτοί. Μιλήσαμε με τους οικοδεσπότες μας, μάθαμε τα όνειρά τους (να βάλω κάποια μέρα νερό, να έχω ένα τραπέζι να βάζω τα πιάτα επάνω και όχι στο χώμα), μάθαμε τις ιστορίες τους. Και μέσα σε 5 μόνο μέρες γίναμε ένα. Η μαγεία της αλληλεγγύης είναι αυτή. Γνωρίσαμε τόσο καλά τις γυναίκες που έζησα στο πετσί μου αυτό που γνώριζα αλλά δεν είχα ζήσει ξανά. Η σημαντική διαφορά μας δεν είναι μόνο ότι εκείνες δεν έχουν τίποτα από αυτά που εμείς θεωρούμε αυτονόητα. Αυτό που τους λείπει και δεν αναπληρώνεται με τίποτα είναι η αγάπη. Ένα κορίτσι που μεγαλώνει στην Αφρική δεν έχει αξία. Μάλλον δεν θα πάει σχολείο, θα κάνει όλες τις δουλειές του σπιτιού, θα μεγαλώσει τα μικρότερα αδέρφια της. Θα γίνει κοπέλα και κάποιος από το χωριό θα την ποθήσει. Δεν θα την αγαπήσει, θα τη δει μάλλον ως μηχανή αναπαραγωγής. Θα την παντρευτεί, θα της κάνει παιδιά (πολλά), εκείνη θα γίνει μάνα, γιαγιά και θα πεθάνει και κανείς στη ζωή της δεν θα της έχει πει ποτέ αυτό που αναζητούμε εμείς κάθε λεπτό της ημέρας μας: “Σ’ αγαπώ”. Κανείς δεν θα την έχει αγγίξει με αγάπη, κανείς δεν θα της δώσει να καταλάβει πόσο ξεχωριστή είναι. Θεέ μου πως να ζήσεις χωρίς αγάπη;

Την τελευταία μέρα του αποχωρισμού κλαίγαμε όλοι. Εθελοντές και ντόπιοι. Μας ξεπροβόδιζαν με τραγούδια και μάτια γεμάτα δάκρυα. Γιατί μέσα σε 5 μόνο μέρες είχαμε καταφέρει να αγαπηθούμε. Άγνωστοι άνθρωποι αγάπησαν τις γυναίκες της Taninga για το θάρρος τους, το γέλιο τους, το χορό τους, τη δύναμη και την αξιοπρέπειά τους. Και αυτό, για μένα, είναι μάθημα ζωής.

Γύρισα πίσω στην πόλη που έχω γεννηθεί και μεγαλώσει και όμως αισθάνομαι πιο ξένη από ποτέ. Γκρίνια από τον γείτονα, θλιμμένα πρόσωπα στο δρόμο. Κλείνω τα μάτια και βλέπω το τρανταχτό γέλιο της Elmerida όταν της χαρίσαμε 3 καπουλάνας (παρεό) ευτελούς αξίας. Κλείνω τα μάτια και νοιώθω το τελευταίο ηλιοβασίλεμα πάνω από το Maputo, εκεί που όλοι οι Έλληνες της αποστολής αγκαλιαστήκαμε σφιχτά, γείραμε στον ώμο του διπλανού μας και νοιώσαμε σπίτι μας. 

Γι’ αυτό το casa moçambicana δεν θα σταματήσουμε ποτέ να δίνουμε τη δική μας μάχη…

Φωτογραφίες: Νάταλι Βαλάκη

Η πανέμορφη αυτή χώρα έγινε γνωστή μέσα από το Χόλυγουντ και τις αμέτρητες ταινίες και ντοκιμαντέρ που έχουν γυριστεί γύρω από τον πόλεμο με τις ΗΠΑ. Ένας ανηλεής πόλεμος που διαδέχθηκε 70 χρόνια Γαλλικής αποικιοκρατίας και κόστισε τη ζωή σε εκατομμύρια ντόπιους. Τα τελευταία 10 χρόνια του πολέμου στο Βιετνάμ έπεσαν 3 φορές περισσότερες βόμβες από όσες στον ΄Β Παγκόσμιο Πόλεμο και χρησιμοποιήθηκαν χημικά τέτοιας δύναμης που προκάλεσαν γενετικές ανωμαλίες σε 500.000 παιδιά. Τους ανθρώπους της Ταμ Ντουόνγκ θα έχουμε τη χαρά να γνωρίσουμε στο Ταξίδι Αλληλεγγύης που ξεκινά τη Δευτέρα, με προορισμό τη φτωχή περιοχή Λάι Τσάο που στηρίζεται από Έλληνες Αναδόχους. Στόχος μας να συμμετέχουμε εθελοντικά στην κατασκευή της περίφραξης και του προαύλιου χώρου του νηπιαγωγείου της περιοχής και να ζήσουμε για λίγες μέρες μαζί με τους κατοίκους.

Όσοι μένουν στις αγροτικές περιοχές και έχουν γη, καλλιεργούν ρύζι, λαχανικά, τσάι και πολλοί δουλεύουν ως εργάτες σε ιδιωτικά χωράφια. Η υπερκαλλιέργια και οι πλημμύρες επηρεάζουν τις σοδειές των μικροκαλλιεργητών και συχνά κοιμούνται νηστικοί. Η ενδοοικογενειακή βία και ο αναλφαβητισμός είναι από τις μεγαλύτερες προκλήσεις των κατοίκων. Οι περισσότεροι νέοι έχουν συγκεντρωθεί στις πόλεις και στην επαρχία η ανεργία μεγαλώνει. Εκεί αρκετοί ζουν στο όριο της φτώχειας, άλλοι δουλεύουν στο εμπόριο θαλασσινών ή για ελάχιστα χρήματα σε κάποιο από τα πολλά μεγάλα εργοστάσια όπου κατασκευάζονται φθηνά προϊόντα για την παγκόσμια αγορά. Τα τελευταία χρόνια, η χώρα δείχνει να αναπτύσσεται και το ποσοστό των παιδιών κάτω των 5 ετών που υποσιτίζονταν μειώθηκε από 41% σε 20,8%. Η φτώχεια όμως αγγίζει το 50% του πληθυσμού και πιο πολύ όσους ζουν στις αγροτικές περιοχές και εξαρτώνται από τη γη και τους πόρους της για να επιβιώσουν.

Chau Doan/OnAsia/ActionAid

Η περιοχή Λάι Τσάο πλήττεται συχνά από πλημμύρες και η προστασία των παιδιών και του κτιρίου του νηπιαγωγείου είναι αναγκαία. Θα συμμετέχουμε στις εργασίες, θα μαγειρέψουμε μαζί με τους κατοίκους, θα επισκεφθούμε έργα ανάπτυξης που έχουν υλοποιηθεί μέσα απο το πρόγραμμα Αναδοχής Παιδιού και θα γνωρίσουμε τις γυναίκες που δίνουν ζωή στην τοπική κοινωνία. Στην ομάδα μας έχουμε 45 εθελοντές από την Ελλάδα και την Κύπρο. Για κάποιους αυτό το ταξίδι είναι κάτι πρωτόγνωρο, για άλλους μια νέα αποστολή με την ActionAid. Για κάποιους τυχερούς είναι και το ταξίδι που θα γνωρίσουν από κοντά τα παιδιά που στηρίζουν.

“Πώς αποφάσισες να δηλώσεις συμμετοχή, τι περιμένεις να συναντήσεις, πώς νιώθεις;”

Μέλη της ομάδας μοιράζονται τις σκέψεις τους πριν το ταξίδι:

Τάνια Πανταζή  Ήθελα πολύ ένα τέτοιο ταξίδι. Το ήθελα πάντα. Είναι από αυτά τα πράγματα στην ζωή ενός ανθρώπου που δεν μπορείς να τα περιγράψεις απόλυτα με λέξεις, τα αισθάνεσαι. Έντονα. Είναι η ανάγκη του κάνω κάτι και όχι απλά δίνω λίγα χρήματα, είναι η ανάγκη να βγεις για λίγο από τον μικρόκοσμο σου και να δεις τι συμβαίνει και σε άλλα μέρη του πλανήτη… είναι πολλοί οι λόγοι.

Μανώλης Σαμαράκης Έχοντας ήδη την εμπειρία μιας τέτοιας αποστολής, στη Ρουάντα και έχοντας βιώσει από πρώτο χέρι τα συναισθήματα, αλλά και τη δύναμη που πήρα από τη συμμετοχή μου συνολικά στο έργο της Actionaid, για μένα ήταν μια πολύ εύκολη απόφαση! Ελπίζω και περιμένω τα πάντα να είναι διαφορετικά! Από τη μυρωδιά της χώρας και τη διαφορετικού είδους “φτώχεια” της, μέχρι τον καιρό και τη διαφορετικότητα των συνταξιδιωτών μου. Όσο πιο διαφορετικά είναι, τόσο περισσότερο θα εξελιχθούν τα συναισθήματα που έχω ήδη αποκομίσει από την προηγούμενη αποστολή.

Μαίρη Μπάρκη Είμαι 10 χρόνια ανάδοχος και πάντα υπήρχε στο πίσω μέρος του μυαλού μου, όμως μετά την εμπειρία της αδελφικής μου φίλης στη Ρουάντα, το αποφάσισα χωρίς δεύτερη σκέψη. Τα συναισθήματά μου είναι πολλά, αλλά συχνά νοιώθω έντονα ότι θα ήθελα να είναι και τα παιδιά μου μαζί μας! Ελπίζω να υπάρξει επόμενη φορά!

Χριστίνα Σωτηροπούλου Δεν ξέρω τι ακριβώς περιμένω, μάλλον ελπίζω να καταλάβω οτι αυτό που ζούμε είναι η μια πλευρά του νομίσματος και αυτό να γίνει οδηγός για την υπόλοιπη ζωή μου. Ότι η πραγματικότητα δεν είναι μόνο οι τουριστικοί οδηγοί! Πρέπει νομίζω να εκτιμήσουμε πραγματικά αυτά που ζούμε και έχουμε. Να γίνουμε πιο συνετοί, πιο σεμνοί, ευγνώμονες και τελικά ολοκληρωμένοι.

Μαρεβίνα Κουτσοβασίλη Για μένα, το ταξίδι σημαίνει ανθρώπινη υπέρβαση, σου βγάζει ένα κίνητρο να κάνεις κάτι πέρα από τις δυνάμεις σου για έναν σκοπό. Εγώ όμως έχω δύο σκοπούς, να εξελιχθώ ως άνθρωπος αλλά και να υποστηρίξω δυναμικά το έργο της Actionaid. Νιώθω απίστευτα.

Χαρά Πουλάκου Όπως και με τη συμμετοχή μου στο ταξίδι της Αιθιοπίας η απόφαση ήταν άμεση και χωρίς δεύτερη σκέψη με σκοπό να ζήσω την εκεί πραγματικότητα. Περιμένω να δώσω και να εισπράξω αγάπη και αλληλεγγύη και να βοηθήσω με τον δικό μου τρόπο ώστε να δώσω ελπίδα…

Κωνσταντίνος Ταούλας Τελείως αυθόρμητα! Πάω χωρίς καμία προσδοκία και με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά! Νιώθω άσχημα που αφήνω πίσω μου την αγαπημένη μου, με την οποία θα ήθελα να μπορούσα να μοιραστώ αυτές τις μέρες.

Κωνσταντίνα Κυριάκου  Το πρώτο εθελοντικό ταξίδι που συμμετείχα στην Αιθιοπία, ήταν για εμένα όνειρο ζωής αλλά και συγχρόνως η ανάγκη για αξιολόγηση του έργου της Actionaid. Η συμμετοχή μου σε αυτό το ταξίδι αλλά και στα υπόλοιπα που θα ήθελα να συμμετέχω, είναι η ελάχιστη προσφορά βοήθειας προς τους συνανθρώπους μου.

Μάρω Βερλή σε μια στιγμή, με μια ανάσα, χωρίς δεύτερες σκέψεις, το ήθελα χρόνια και τώρα οι συνθήκες ήταν με το μέρος μου! Τα πάντα που θα με κάνουν καλύτερο άνθρωπο και (οπως ειχε πει καποιος απο το group) το ταξίδι αυτό είναι Ανα-Ψυχης, Όλα αυτά τα “ΑΝΑ” περιμένω να συναντήσω.

Αφροδίτη Μπερδέ Ένας φίλος έχει πάει σε προηγούμενα ταξίδια της ΑΑ και από τη πρώτη στιγμή είπα ότι θα πάω και εγώ σε κάποιο, το ταξίδι στο Βιετνάμ ήρθε τη πιο κατάλληλη στιγμή για μένα και δήλωσα συμμετοχή αμέσως αφού εκεί είναι και το παιδάκι που είμαι ανάδοχη.

Κωνσταντίνα Αγγελοπούλου Ουσιαστικά δεν είναι ταξίδι αλλά μάθημα ζωής για μένα. Τα συναισθήματα που νιώθω είναι χαρά ανυπομονησία αλλά και άγχος μέχρι τον ερχομό της μέρας του μεγάλου ταξιδιού!!

Ευαγγελία Γρηγοριάδου Δεν βλέπω την ώρα να ξεκινήσουμε και να περάσω 10 υπέροχες μέρες της ζωής μου γεμάτες αγάπη, αλληλεγγύη, τρυφερότητα, και ευκαιρία να μπορώ να προσφέρω το ελάχιστο σε συνανθρώπους που το έχουν ανάγκη…Παίρνοντας φυσικά στο τέλος περισσότερα εγώ, απίστευτο συναίσθημα!

Αμαλία Φλωρίου-Σέρβου Περιμένω να συναναστραφώ με έναν καινούριο κόσμο. Νιώθω άγχος… αλλά το καλό άγχος, αυτό που σε κάνει να θες να δώσεις τον καλύτερό σου εαυτό, να αποκομίσεις όσα πιο πολλά μπορείς, να μάθεις και να δώσεις από τις γνώσεις σου, και ελπίζεις να πάνε όλα τέλεια (δλδ να μην ξεχάσεις κανένα διαβατήριο)!

Το ταξίδι μας θα πραγματοποιηθεί 6-16 Μαϊου και στο τέλος του, εύχομαι να έχουμε καταφέρει να προσφέρουμε στα παιδιά του Λάι Τσάο έναν ακόμη λόγο να χαμογελούν και ένα πιό ασφαλές νηπιαγωγείο.

Φωτογραφίες: Natalie Valaki, Chau Doan/OnAsia, Harry Freeland/ActionAid

Η πρώτη λέξη που μου ερχόταν στο μυαλό πριν ξεκινήσουμε για το Βιετνάμ ήταν  «πόλεμος». Μετά την εθελοντική αποστολή στο Λάι Τσάο που τελείωσε πριν από λίγες ημέρες, οι λέξεις που πια γεμίζουν τη σκέψη μου έχουν αλλάξει. Τώρα είναι η «ειρήνη», η «δύναμη» και κυρίως η «αλληλεγγύη».

Τον προηγούμενο αιώνα, οι κάτοικοι της Ασιατικής αυτής της χώρας χάρηκαν μόνο 6 χρόνια ειρήνης. Ήρθαν αντιμέτωποι με εκατοντάδες χιλιάδες τόνους βομβών και χημικών που προκάλεσαν και συνεχίζουν να προκαλούν σοβαρά προβλήματα υγείας στους κατοίκους και κυρίως τα παιδιά. Ο Πορτοκαλί Παράγοντας (οι διοξίνες που χρησιμοποιήθηκαν στον πόλεμο με τους Αμερικάνους) έχουν αφήσει ανεξίτηλα σημάδια, που θα ακολουθούν τους κατοίκους και τα παιδιά τους για τις επόμενες 7 γενιές. Οι κάτοικοι του Βιετνάμ είναι αντιμέτωποι και με μια ακόμη απειλή, εκείνη της κλιματικής αλλαγής. Αν και οι εκατομμύρια φτωχοί μικροκαλλιεργητές έχουν συμβάλει ελάχιστα στην υπερθέρμανση του πλανήτη, υποφέρουν περισσότερο από τις συνέπειες αφού η χώρα τους βρίσκεται ανάμεσα στις 5 που θα επηρεαστούν περισσότερο από τις αλλαγές στο κλίμα. Αν η στάθμη του νερού ανέβει 1 μέτρο, περισσότεροι από 10 εκατομμύρια άνθρωποι θα χάσουν το βιός τους.

Στο Λάι Τσάο ζουν πολλές από τις περιθωριοποιημένες εθνοτικές ομάδες της χώρας. Το μέσο εισόδημα των κατοίκων δεν ξεπερνά τα 43 δολάρια το μήνα, δηλαδή λιγότερο από 2 δολάρια την ημέρα. Οι περισσότεροι ασχολούνται με τη γεωργία και ιδιαίτερα με την καλλιέργεια τσαγιού και ρυζιού. Συχνά υποφέρουν από πλημμύρες που καταστρέφουν τις σοδειές τους και θέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο.

Ταξιδέψαμε με μια ομάδα 45 Ελλήνων και Κύπριων Αναδόχων με στόχο να συμβάλλουμε στην κατασκευή του προαύλιου χώρου και της περίφραξης του νηπιαγωγείου της περιοχής. Τα παιδιά κινδύνευαν όταν υπερχείλιζε το κοντινό ποτάμι και η περίφραξη θα βοηθήσει τους δασκάλους να τα προσέχουν καλύτερα κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο σχολείο. Κατορθώσαμε να ολοκληρώσουμε όχι μόνο ένα, αλλά δύο προαύλια νηπιαγωγείων, προσφέροντας σε περισσότερα από 400 παιδιά έναν ασφαλή χώρο για να παίζουν και να μαθαίνουν.

Στις λίγες ημέρες που περάσαμε μαζί με τους κατοίκους του Λάι Τσάο μάθαμε πολλά. Μας μίλησαν για την ιστορία τους, για τη ζωή τους σήμερα, για όσα έχουν κατορθώσει και για όσα ονειρεύονται. Μας οδήγησαν στα χωράφια τους και μας έμαθαν πως καλλιεργούν και συλλέγουν το τσάι και το πολύτιμο ρύζι τους. Πολλές οικογένειες επιβιώνουν αποκλειστικά τρώγοντας ρύζι, έτσι δικαίως το αποκαλούν «δώρο του Θεού». Μας κάλεσαν στα σπίτια τους και είδαμε από κοντά τις συνθήκες διαβίωσης τους.

Τα απογεύματα επισκεπτόμασταν προγράμματα ανάπτυξης του τοπικού γραφείου. Ένα δημοτικό σχολείο, γεμάτο πανέμορφα παιδιά που μας χάρισαν την πιο χαρούμενη και απρόσμενη υποδοχή. Τα παιδιά μας τραγούδησαν και εμείς τους παρουσιάσαμε 2 θεατρικά που τους είχαμε ετοιμάσει. Η ActionAid προσφέρει στο σχολείο εξοπλισμό και έχει ανακαινίσει μέρη της κτιριακής υποδομής.

Μια ομάδα γυναικών που συμμετέχει στον Κύκλο Reflect (βραβευμένο από την UNESCO πρόγραμμα εκπαίδευσης ενηλίκων της ActionAid) μας συγκίνησε ίσως πιο πολύ από οτιδήποτε άλλο. Γυναίκες νέες και φτωχές, που δεν γνώριζαν γραφή και ανάγνωση, θύματα οι περισσότερες ενδοοικογενειακής βίας ένωσαν τις δυνάμεις τους και σήμερα έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν πολλά από τα προβλήματά τους. Ενδυναμώθηκαν και παρασύρουν και άλλες γυναίκες στον δρόμο της αλλαγής.

Στα σπίτια των αγροτών που επισκεφθήκαμε, μάθαμε πως επωφελούνται και από διάφορα προγράμματα μικροπίστωσης, αυξάνοντας το εισόδημά τους κυρίως μέσω της εκτροφής γουρουνιών. Είδαμε πώς βελτίωσαν τις καλλιέργειες και το εισόδημά τους χάρη στους σπόρους και τα σεμινάρια εναλλακτικών καλλιεργειών.

Μια από τις πιο ξεχωριστές εμπειρίες ήταν και η συνάντηση πολλών Αναδόχων με τα παιδιά που στηρίζουν στο Λάι Τσάο.  Όλες αυτές τις ιδιαίτερες στιγμές μοιράζονται μαζί μας μέλη της εθελοντικής ομάδας: Ποιά στιγμή θα ξεχώριζες, πως ένιωσες και ποιό είναι το επόμενο βήμα;

Μιχάλης Νικολαίδης: Σίγουρα ένα ταξίδι εμπειρίας αξέχαστης. Αν μπορούσα να το συμπτύσσω σε μερικές λέξεις η πρώτη που μου έρχεται στο μυαλό είναι “Αναθεώρηση”. Αναθεώρηση τις σημασίας αλληλεγγύης, το πόσα χαμόγελα τελικά μια τόσο απλή πράξη μπορεί να μοιράσει, την διαφορά που μπορεί να κάνει ένα άτομο τελικά μέσα σε μια ομάδα ομοϊδεατών, της “κρίσης”, το προτεραιοτήτων μας εμάς των “δυτικών” και πάνω από όλα, ότι ακόμα και ένας μπορεί να αλλάξει έστω και λίγο προς το καλύτερο τον κόσμο.

Κατερίνα Κούτση: Απέραντη χαρά ένιωσα την στιγμή που με αναγνώρισε το παιδάκι που είμαι ανάδοχος και έτρεξε να με αγκαλιάσει και να με φιλήσει.

Χριστίνα Σωτηροπουλου: Θα είμαι πολύ ευχαριστημένη αν μ’ αυτή την εμπειρία μου μπορέσω να επηρεάσω έστω και έναν άνθρωπο του περιβάλλοντός μου. Να μπορέσω να κρατήσω για πάντα στην καρδιά μου όλους τους αξιαγάπητους ανθρώπους που γνώρισα, Έλληνες και ξένους.

Νάντια Σωφρονά: Πλημμύρισα από ένα ποτάμι υπέροχων συγκινήσεων, πλούσια αλληλέγγυων στιγμών, έντονες εικόνες αυθεντικών ανθρώπων και πανέμορφων τοπίων. Ξεχωριστά δυνατές στιγμές για μένα η συνάντηση με το κοριτσάκι μου, την Τhuong, η υποδοχή των πιτσιρικιών στα σχολεία, τα τραγούδια και οι εθνικοί ύμνοι που μοιραστήκαμε με τους φίλους μας την τελευταία μέρα στην κοινότητα.

Κριστιάνα Κολιτσίδα: Το επόμενο βήμα: δύο μέρες μετά την επιστροφή μου έκανα αίτηση για 2η Αναδοχή γιατί πλέον δεν έχω καμία αμφιβολία! Το δεύτερο θα είναι να στείλω γράμμα και φωτογραφία στα κοριτσάκια που γνώρισα εκεί και το τρίτο βήμα, ένα ακόμα ταξίδι.

Κωνσταντίνα Αγγελοπούλου: Η στιγμή που τα παιδάκια ήταν έξω από τα λεωφορεία εμείς μέσα να μας στέλνουν φιλάκια να μας πιάνουν τα χέρια… η πιο συναισθηματική στιγμή για μένα.

Τάνια Πανταζή: Ποια στιγμή θα ξεχώριζα; Δεν ξέρω… όταν στην γιορτή του σχολείου ένα μωρό 6-7 χρονών προσπαθούσε να συνεννοηθεί μαζί μου και επειδή δεν μπορούσα να καταλάβω τι μου έλεγε απλά με αγκάλιασε σφιχτά και με χάιδεψε… Όταν στον συνεταιρισμό των γυναικών ακούγαμε τις ιστορίες αυτών των απίστευτων γυναικών και ενώ έκλαιγα ένιωθα πολύ μεγάλο θαυμασμό για αυτά που έχουν καταφέρει… Όταν στο σπίτι μιας γυναίκας που μας κάλεσε για τσάι την ακούσαμε να λέει πως το μεγαλύτερο της όνειρο είναι να φτιάξει ένα καλύτερο ξύλινο σπίτι, χωρίς πολλές τρύπες – το σπίτι από τούβλα ούτε να το ονειρευτεί μπορούσε!

Αφροδίτη Μπερδέ: Νιώθω ότι δεν έχω επιστρέψει, μόνο το σώμα έχει γυρίσει την Ελλάδα, ένα κομμάτι της καρδιάς μας και της ψυχής μας θα μείνει εκεί μαζί τους για πάντα. Όλο το ταξίδι ήταν γεμάτο αξέχαστες στιγμές και συναισθήματα, αλλά αυτές που δε θα ξεχάσω ποτέ είναι δύο, τα αντικρουόμενα συναισθήματα που ένιωθα όταν έφευγα από τη συνάντηση με το παιδάκι που είμαι ανάδοχη, χαρά που το έχω και το είδα, και στενοχώρια για το πως ζει.. Επόμενο βήμα, να πείσω όσους περισσότερους μπορώ, ότι αν βάλει ο καθένας μας από ένα μικρό λιθαράκι, αυτός ο κόσμος μπορεί να γίνει πιο ανθρώπινος για όλους, και κυρίως για τα παιδιά.

Ευχαριστούμε πολύ τους Αναδόχους και εθελοντές μας για την προσφορά τους στους κατοίκους του Λάι Τσάο! Εδώ θα βρείτε φωτογραφίες από το ταξίδι μας.

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, σήμερα υπάρχουν στον κόσμο 27 εκατομμύρια σκλάβοι, διπλάσιοι από όσοι υπολογίζεται να μεταφέρθηκαν κατά τη διάρκεια του υπερατλαντικού δουλεμπορίου και περισσότεροι από ποτέ.

Γκάνα: Από το Ελμίνα στους καταυλισμούς «μαγισσών»

Στο οχυρό Ελμίνα στη Γκάνα, η μυρωδιά στα μπουντρούμια των σκλάβων είναι ακόμη έντονη. Από αυτό το λιμάνι, ένα από τα μεγαλύτερα σημεία δουλεμπορίου στον πλανήτη, εκατομμύρια άνθρωποι στοιβάχτηκαν και μεταφέρθηκαν σε άθλιες συνθήκες στον «Νέο Κόσμο». Αν και το «Υπεραντλαντικό δουλεμπόριο» έχει σταματήσει χρόνια πριν, η σκλαβιά στη Γκάνα υπάρχει ακόμη. Στους καταυλισμούς «μαγισσών» βόρεια της χώρας, περίπου 2000 γυναίκες και παιδιά αναγκάζονται να δουλεύουν χωρίς αμοιβή για λογαριασμό των «Μεγάλων Μάγων». Η Λαμινάτου είναι μόλις 14 και ζει εξόριστη όπως και η γιαγιά της στον καταυλισμό «μαγισσών» Κούκουο. Δεν πάει στο σχολείο, δουλεύει κάθε μέρα.  

“Όταν μεγαλώσω θέλω να γίνω καλός άνθρωπος”

Ινδία: Η θλιβερή πρωτιά

Στην Ινδία των καστών, η κάθε οικογένεια κληρονομεί όχι την περιουσία των γηραιότερων, αλλά το χρέος τους. Έτσι πολλά παιδιά και ιδιαίτερα κορίτσια καταλήγουν να αποπληρώνουν με τη ζωή τους το χρέος των παππούδων ή των γονιών τους. Πολλές φορές οι οικογένειες εξαπατώνται, άλλες φορές απλά ενδίδουν στις προσφορές των σύγχρονων δουλεμπόρων, ανήμποροι να ανταπεξέλθουν στην απόλυτη φτώχεια και την εξαθλίωση. Τα παιδιά δουλεύουν ως οικιακοί βοηθοί, ως εργάτες σε χωράφια και εργοστάσια και τις περισσότερες φορές πέφτουν θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης από τα νέα τους «αφεντικά» ή τους πελάτες τους. Υπολογίζεται ότι στην Ινδία κατοικούν οι περισσότεροι σκλάβοι στον πλανήτη.

Κορίτσι της κάστας των Ντάλιτ (Ανέγγιχτοι)

Πακιστάν: Παιδιά στη σκόνη

Η Rabia είναι 8 ετών. Δουλεύει φτιάχνοντας τούβλα. Η Rabia δουλεύει 80 ώρες την εβδομάδα, σε καθεστώς δεσμευμένης εργασίας σε ένα από 570 εργοστάσια τούβλων της πόλης Μultan. Υπολογίζεται πως συνολικά 76000 άνθρωποι στην περιοχή ζουν όπως η Rabia.

“Η δουλειά είναι σκληρή, με κουράζει και τα χέρια μου πονάνε”

Τι μπορεί να ελευθερώσει την Rabia, τη Λαμινάτου και τα εκατομμύρια παιδιά-δούλους από την σκλαβιά; Η ActionAid πιστεύει ότι το καλύτερο όπλο ενάντια στην αδικία, είναι η γνώση.

Νεπάλ: Οι ελεύθεροι Καμαΐγιας

H Nabina είναι μόλις 6 ετών και είναι η πρώτη από την οικογένειά της που πηγαίνει στο σχολείο. Είναι μια Kamaiyas, ανήκει στην κάστα των λεγόμενων «σκλάβων» του Νεπάλ. Μέχρι το 2000 οι Kamaiyas δεν είχαν το δικαίωμα να πάρουν αμοιβή για την εργασία τους, να έχουν δικό τους σπίτι ή να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο.

H ActionAid ενημέρωσε τους Καμαΐγιας για τα δικαιώματα τους και στήριξε τον αγώνα τους για δικαιοσύνη. Οι Kamaiyas διεκδίκησαν την ελευθερία τους, έχτισαν τα δικά τους σπίτια με τη βοήθεια της κυβέρνησης και στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο.

“Τα παιδιά μου μπορούν τώρα να σπουδάσουν και ελπίζω να μπορέσουν να δουλέψουν χρησιμοποιώντας το μυαλό τους και όχι βασανίζοντας το σώμα τους”

μας λέει ο πατέρας της, Shiva.

Φωτογραφίες: Vicky Markolefa, Umar Farooq, Kari Collins/ActionAid

Στα μέσα Μαρτίου 2011, οι Σύριοι έκαναν τις πρώτες μεγάλες διαδηλώσεις στη Δαμασκό, στο Χαλέπι και την πόλη Νταραά στα νότια της χώρας.

Δύο χρόνια μετά, οι διαδηλώσεις έχουν μετατραπεί σε εμφύλια διαμάχη με ανάμειξη και μη συριακών δυνάμεων. Σε αυτές τις καταστάσεις είναι δύσκολο να υπολογιστούν οι νεκροί, αλλά τα νούμερα είναι τεράστια: 93.000 θανάτους αναφέρουν τα διεθνή πρακτορεία.

Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες υπολογίζει ότι περισσότεροι από 1.600.000 άνθρωποι είναι ή έχουν κάνει αίτηση να γίνουν πρόσφυγες. Έχουν καταφύγει στο Λίβανο, την Ιορδανία, την Τουρκία ακόμα και το Ιράκ για να ξεφύγουν από εξαιρετικά βίαιες συρράξεις, όπου όλες οι πλευρές διαπράττουν φρικαλεότητες. Ο πληθυσμός της χώρας είναι περίπου 22,5 εκατομμύρια.

Πρόσφυγες που ζουν σε περιοχές όπου δρα η ActionAid στο Λίβανο και την Ιορδανία μιλούν για το δύσκολο ταξίδι και τις συνθήκες που αντιμετώπισαν στη Συρία και τώρα σε καταυλισμούς προσφύγων.

Στο Λίβανο η 21χρονη Νούρα (όχι το πραγματικό της όνομα) λέει:

«Το ταξίδι ήταν πολύ δύσκολο. Είχα τα τρία παιδιά μου και την πεθερά μου να προσέχω. Περπατήσαμε 5 ώρες και κάναμε και 5 ώρες καβάλα σε άλογο. Προσπαθούσαμε να διασχίσουμε τα βουνά μέσα από μονοπάτια. Φύγαμε βράδυ για να έχει σκοτάδι.

“Εδώ έχει 25 δωμάτια. Κάθε οικογένεια ζει σε ένα. Μας φέρνουν νερό μια φορά την εβδομάδα. Δεν μας φτάνει. Τουλάχιστον δεν χρειάζεται να πληρώσουμε νοίκι. Παίρνουμε φαγητό με το δελτίο. Δεν έχω λεφτά. Άλλοι μας ζουν. Δεν μπορώ να δουλέψω γιατί έχω τα παιδιά και η πεθερά μου είναι πολύ μεγάλη, οπότε πρέπει να την προσέχω και αυτή.”

Τα πράγματα είναι δύσκολα εδώ. Εάν κάποιο παιδί αρρωστήσει δεν ξέρω πού θα το πάω. Για να πάρω φαγητό περπατάω μιάμιση ώρα. Κάθε μέρα μαγειρεύω, καθαρίζω όπως μπορώ και προσέχω τα παιδιά. Δεν έχει τίποτα να κάνουν εδώ. Το αγόρι μου θα έπρεπε να είναι στην πρώτη δημοτικού τώρα.

Τα παιδιά είναι θυμωμένα και αγχωμένα. Φοβούνται όταν ακούν δυνατούς θορύβους. Φοβάμαι κι εγώ εδώ, χωρίς σύζυγο. Ανησυχώ όλη την ώρα. Ανησυχώ για αυτά που λένε για μένα, που μένω εδώ χωρίς τον άντρα μου.» Ο σύζυγός της έμεινε πίσω στη Συρία.

Η 13χρονης Ίσραα (όχι το πραγματικό της όνομα) με την 7μελή οικογένεια της κατέφυγαν σε καταυλισμό προσφύγων στην Ιορδανία. Έχασε τον 8μηνο αδερφό της 10 μέρες πριν φύγει η οικογένεια για την Ιορδανία. Αρρώστησε ξαφνικά και δεν είχε μείνει κανένας γιατρός για να φωνάξουν. Όταν κατάφεραν να φτάσουν στο νοσοκομείο, ήταν πια αργά.

«Έπεφταν πολλές βόμβες. Έπεφταν πολύ κοντά στο σπίτι μας. Κάθε μέρα μετά τη δύση κατεβαίναμε στο υπόγειο γιατί άρχιζαν οι βομβαρδισμοί. Το σιχαινόμουν αυτό το μέρος. Δεν είχε φώτα, μόνο κεριά. Κάποιες φορές μέναμε μερικές ώρες, κάποιες μερικές μέρες. Δεν είχαμε τίποτα να κάνουμε. Μπορούσες να ακούσεις τις φασαρίες τα βράδια και τα όπλα. Η μαμά μου μας έφτιαξε μια γωνιά για να καθόμαστε. Μας είπε ότι ήταν ένα μέρος που θα μας προστάτευε από τις βόμβες.

Όταν άρχισε ο πόλεμος έπρεπε να μένουμε μέσα όλη την ώρα. Μερικές φορές πηγαίναμε σχολείο, αλλά όταν έπεφταν βόμβες μέναμε σπίτι. Κάναμε πολλές απουσίες, μερικές φορές πηγαίναμε μόνο μια φορά την εβδομάδα. Μερικές φορές έπρεπε να φύγουμε μετά μόνο από μία ώρα. Άλλες φορές επιστρέφοντας σπίτι, έπρεπε να κρυφτούμε μέσα σε άλλα σπίτια γιατί άρχιζαν οι πυροβολισμοί.

“Τι θυμάμαι πιο πολύ από τη Συρία; Τι να σας πω τα καλά ή τα κακά; Το καλύτερο ήταν τα τριαντάφυλλα στον κήπο της μαμάς μου. Τα κακά που δεν μπορώ να ξεχάσω είναι τα αίματα και τους τραυματισμένους ανθρώπους. Είδα τραυματισμένους και νεκρούς στους δρόμους.”

Η ActionAid δουλεύει με πρόσφυγες και στην Ιορδανία και στο Λίβανο. Παρέχουμε είδη πρώτης ανάγκης κυρίως σε οικογένειες που ηγούνται γυναίκες και σύντομα θα αρχίσουμε να δίνουμε χρήματα για να καλύψουμε πληρωμές ενοικίων, ηλεκτρικού ρεύματος και τροφίμων σε πρόσφυγες που δεν μένουν στους καταυλισμούς. Παρέχουμε, επίσης, ψυχολογική στήριξη ώστε οι γονείς να βρουν ξανά το κουράγιο τους και τα παιδιά να ξεπεράσουν το φόβο τους. Μέχρι το τέλος του χρόνου, σκοπεύουμε να έχουμε βοηθήσει 30.000 ανθρώπους.

Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, ας προστατεύσουμε αυτούς τους ανθρώπους και τα υπόλοιπα εκατομμύρια που εγκαταλείπουν τα σπίτια τους κυνηγημένοι από τον πόλεμο, τη βία, τις διώξεις. Το ίδιο περιμέναμε να κάνουν κι εκείνοι, όταν εμείς ήμασταν στη θέση τους.

Τον προηγούμενο Οκτώβριο η είδηση έκανε το γύρο του κόσμου. Οι Ταλιμπάν πυροβόλησαν στο κεφάλι ένα 14χρονο κορίτσι από το Πακιστάν όταν επέστρεφε από το σχολείο της. Είχε τολμήσει να πει και να γράψει στο μπλογκ της ότι τα κορίτσια πρέπει να πηγαίνουν κι αυτά στο σχολείο.

Η Μαλάλα είναι πολύ γενναία. Είναι από τους ανθρώπους που θαυμάζω βαθιά και ευγνωμονώ για όσα κάνουν για να φέρουν πραγματικές θετικές αλλαγές στον κόσμο μας.

Φωτογραφία: Veronique de Viguerie/Getty Images

Σήμερα είναι τα γενέθλιά της. Γίνεται 16 και είναι πια αρκετά καλά ώστε να μπορεί να μιλήσει για πρώτη φορά στον ΟΗΕ. Εκείνη και εκατοντάδες άλλοι νέοι θα μιλήσουν στους αντιπροσώπους του οργανισμού για να τους πείσουν να πάρουν τα απαραίτητα μέτρα ώστε όλα τα παιδιά να μπορούν να έχουν την εκπαίδευση που τους αρμόζει.

Ένα κορίτσι με βιβλία στο χέρι φαίνεται ότι φοβίζει περισσότερο τους Ταλιμπάν από τα όπλα και τις βόμβες. Και όχι άδικα… Η εκπαίδευση και η γνώση είναι αυτές που αφαιρούν από τους σκοταδιστές τη δύναμή τους.

“Άνθρωποι σαν την Μαλάλα υπάρχουν ευτυχώς πολλοί. Και στην ActionAid έχουμε τη χαρά να τους γνωρίζουμε και να συνεργαζόμαστε μαζί τους. Άνθρωποι που τολμούν να πουν ότι τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν και ότι τα δικαιώματά τους πρέπει να τα σεβόμαστε.”

Στους νέους που θα μιλήσουν στον ΟΗΕ θα είναι και μια γυναίκα που δουλεύει με την ActionAid, η Zarmina Rasouli από το Αφγανιστάν, που είναι τώρα 27 χρονών και σπουδάζει στο Πανεπιστήμιο. Στα 5 χρόνια που οι Ταλιμπάν κρατούσαν κλειστά τα σχολεία για τα κορίτσια, εκείνη συνέχισε να διαβάζει και τώρα διδάσκει και εμπνέει άλλα κορίτσια να συνεχίσουν το σχολείο.

Επομένως, εύχομαι Μαλάλα να είσαι γερή και δυνατή και να συνεχίσεις να κάνεις τον κόσμο μας καλύτερο για πολλά χρόνια ακόμα. Το ίδιο εύχομαι και όλους τους άλλους ανθρώπους που είναι σαν εσένα.

Η  Pov Keou είναι 13 και ζει στο χωριό Along Veng στην Καμπότζη. Είναι ένα από τα παιδιά που δουλεύουν στο σκουπιδότοπο που βρίσκεται δίπλα στο χωριό τους. Οι αρχές της περιοχής μεταφέρουν τόνους σκουπιδιών κάθε μέρα εδώ και τα καίνε. Οι αναθυμιάσεις από την καύση είναι επικίνδυνες για τον άνθρωπο και φυσικά μολύνουν το περιβάλλον.

Μικροί και μεγάλοι από 10 χωριά πηγαίνουν καθημερινά στο σκουπιδότοπο για να σκάψουν στα μισοκαμένα σκουπίδια για υλικά που ανακυκλώνονται για να τα πουλήσουν. Σε έναν καλό μήνα θα βγάλουν 25 δολάρια.

Τα παιδιά που δουλεύουν εδώ είναι από 6 έως 15 ετών. Οι δάσκαλοί τους λένε ότι πριν ανοίξει ο σκουπιδότοπος τα παιδιά πήγαιναν συστηματικά σχολείο. Τώρα κάνουν απουσίες γιατί τα χρήματα που βγάζουν είναι απαραίτητα στις οικογένειές τους. Η Keoum εξηγεί:

“Όταν ξεκινήσαμε να δουλεύουμε εδώ με τη μαμά μου, δεν είχαμε λεφτά. Η μαμά μου ζήτησε από την αδερφή μου να τη βοηθήσει και η αδερφή μου ζήτησε από εμένα. Κι έτσι ξεκίνησα.”

Κάποια στιγμή αναγκάστηκε να σταματήσει γιατί έπαθε μόλυνση στα πνευμόνια. Τώρα είναι καλύτερα κι έτσι ξανάρχισε να δουλεύει. «Μαζεύω χαρτί, κονσέρβες και μερικές φορές φαγητό που το δίνουμε στα γουρούνια.»

Ο Pek Koung είναι επίσης 13. Ψάχνοντας στα σκουπίδια κόβεται στα σπασμένα γυαλιά και τις ανοιγμένες κονσέρβες και αυτό τον πειράζει. Δεν τον πειράζει, όμως, η μυρωδιά. Στην αρχή έκανε εμετό, αλλά τώρα την έχει συνηθίσει.

Οι δάσκαλοι της περιοχής έχουν παραπονεθεί στις αρχές για την άσχημη μυρωδιά, αλλά και για την καύση των σκουπιδιών που παράγει ιδιαίτερα επιβλαβή στον οργανισμό τοξικά. Η καύση σκουπιδιών παράγει μεταξύ άλλων διοξίνες και φουράνιο, που είναι καρκινογόνα.

Όμως, οι μητέρες των παιδιών λένε ότι βγάζουν 2 δολάρια την ημέρα επιπλέον, που σημαίνει ότι μπορούν να πάρουν ρύζι και ψάρι για να θρέψουν τα παιδιά τους. «Δεν πρέπει να με βοηθούν, αλλά όταν είναι μαζί μου βγάζουμε περισσότερα. Θέλω τα παιδιά μου να μάθουν Χμερ και Αγγλικά και μην γίνουν χαζά σαν εμένα.» λέει η μητέρα του Koung.

Στην ερώτηση αν θέλει να συνεχίσει να δουλεύει στο σκουπιδότοπο, ο Koung απαντάει «αγαπάω τη μαμά μου.»