Νέα δεδομένα βλέπουν το φως της δημοσιότητας σχετικά με το αεροπορικό δυστύχημα της EgyptAir στη Μεσόγειο.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Aviation Herald, που ακόμα δεν έχουν επιβεβαιωθεί, φαίνεται να ανιχνεύθηκε καπνός στο αεροσκάφος λίγο προτού χαθεί το σήμα του.
O καπνός εντοπίστηκε στην τουαλέτα και στα ηλεκτρονικά συστήματα του αεροπλάνου.
Τα στοιχεία του Aviation Herald προέρχονται από τρεις ανεξάρτητες πηγές του Aircraft Communications Addressing and Reporting System (ACARS).
«Έχουμε λάβει γνώση των πληροφοριών από τον Τύπο. Προς το παρόν, δεν μπορώ ούτε να τις επιβεβαιώσω, ούτε να τις διαψεύσω» δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο αιγύπτιος αξιωματούχος.
Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου δήλωσε πως οι ΗΠΑ δεν έχουν στοιχεία που θα μπορούσαν να προκρίνουν το ενδεχόμενο δυστυχήματος ή τρομοκρατικής επίθεσης.
«Δεν έχουμε κάποια πληροφορία που να υποστηρίζει κάποια συγκεκριμένη αιτία» σημείωσε.
Στο ίδιο μήκος κύματος και οι Γάλλοι. Ο ΥΠΕΞ, Ζαν-Μαρκ Ερό, επανέλαβε ότι κανένα σενάριο δεν έχει προβάδισμα.
Στο Παρίσι από όπου αναχώρησε η πτήση, πραγματοποιούνται έλεγχοι σε πρόσωπα που έχουν πρόσβαση σε αεροσκάφη, αλλά και λεπτομερής εξέταση του υλικού που έχουν καταγράψει οι κάμερες κλειστού κυκλώματος.
Συντρίμμια της πτήσης Παρίσι-Κάιρο της EgyptAir στη θάλασσα βόρεια της Αλεξάνδρειας ανακοίνωσαν πως βρήκαν οι αιγυπτιακές στρατιωτικές δυνάμεις, μία και πλέον ημέρα μετά την εξαφάνιση του αεροσκάφους.
Τα αντικείμενα -«μέρη των συντριμμιών του αεροσκάφους και αντικείμενα των επιβατών» σύμφωνα με την στρατιωτική ανακοίνωση- θα εξεταστούν από αιγύπτιους και ξένους ερευνητές που βρίσκονται στο Κάιρο.
Σύμφωνα με διαρροές από το ελληνικό υπουργείο Άμυνας, η ενημέρωση από την αιγυπτιακή πλευρά μιλά για εντοπισμό καθίσματος και ανθρώπινου μέλους.
Σε ανακοίνωση των αιγυπτιακών δυνάμεων, όπως μεταδίδει το Reuters, αναφέρεται πως τα αντικείμενα βρέθηκαν 290 χλμ. βόρεια της Αλεξάνδρειας. Προτεραιότητα είναι ο εντοπισμός των μαύρων κουτιών.
Λίγο μετά την ανακοίνωσή του αιγυπτιακού στρατού, ο αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντελφατάχ αλ Σίσι εξέφρασε τα συλλυπητήριά στους οικείους των επιβαινόντων.
Υπενθυμίζεται ότι την Πέμπτη είχε προκληθεί σύγχυση μετά από αναφορά πως είχαν εντοπιστεί συντρίμμια, η οποία τελικά είχε αποδειχθεί αβάσιμη.
Σύμφωνα με τα όσα είχε μεταδώσει λίγο νωρίτερα την Παρασκευή η αιγυπτιακή τηλεόραση, τα μέσα των αιγυπτιακών δυνάμεων είχαν βρει αντικείμενα των επιβατών και χτενίζουν την περιοχή για τα μαύρα κουτιά.
Η αρχική αναφορά της αιγυπτιακής κρατικής τηλεόρασης μιλούσε για αντικείμενα των επιβατών και σημείωνε πως το αιγυπτιακό ναυτικό χτενίζει την περιοχή για τα μαύρα κουτιά.
Από την πλευρά της, και η αεροπορική εταιρεία ανέφερε στη συνέχεια πως έχουν βρεθεί συντρίμμια και εξέφρασε επίσης τα συλλυπητήριά της για «το τραγικό δυστύχημα».
Πολυεθνική δύναμη συνεχίζει την αναζήτηση του αεροσκάφους της EgyptAir που έπεσε μεταξύ Κρήτης και Αιγύπτου, με το χώρο της έρευνας να διευρύνεται χωρίς ακόμη να έχει βρεθεί κανένα επιβεβαιωμένο ίχνος ή επιπλέον στοιχείο, παρά τη σύγχυση που είχε επικρατήσει περί υποτιθέμενου εντοπισμού συντριμμιών.
Το σενάριο τρομοκρατικής πράξης στην πτήση Παρίσι-Κάιρο δεν μπορεί ακόμη να αποκλειστεί -ενώ στην έλλειψη στοιχείων προστίθενται διάφορες λανθασμένες και ανυπόστατες αναφορές που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο. Δεν κατέγραψαν σημάδια έκρηξης οι δορυφόροι.
Μετά τις αναφορές και από την Αθήνα πως τα «συντρίμμια» που είχαν βρεθεί στη θάλασσα δεν ανήκουν στο αγνοούμενο Airbus, και ο αντιπρόεδρος της EgyptAir Αχμέντ Αντέλ αναγνώρισε τη νύχτα προς Παρασκευή ότι δεν έχουν εντοπιστεί ίχνη του αεροσκάφους. «Κάναμε λάθος» είπε, αποσύροντας την προηγούμενη θέση που είχε εκφράσει η εταιρεία περί εντοπισμού σωσιβίων και συντριμμιών.
H μοναδική νέα πληροφορία που έχει προκύψει προέρχεται από «συγκλίνουσες αναφορές» αμερικανών αξιωματούχων που επικαλείται το Reuters, σύμφωνα με τις οποίες η εξέταση εικόνων από δορυφόρους δεν έχει δώσει στοιχεία για έκρηξη στον αέρα.
Παρ’ όλα αυτά, το σενάριο τρομοκρατίας παραμένει πιθανό ενδεχόμενο. Ελλείψει στοιχείων, καμία πλευρά δεν μπορεί να το αποκλείσει: Η ευρωπαϊκή πλευρά περιορίζεται στο ότι όλα είναι ανοικτά, από την αιγυπτιακή πλευρά ο υπουργός Πολιτικής Αεροπορίας αναγκάστηκε να δηλώσει ότι το Κάιρο θεωρεί «πιθανότερο» το σενάριο τρομοκρατίας από εκείνο του τεχνικού προβλήματος ενώ η ρωσική πλευρά πιθανολογεί ότι πρόκειται για τρομοκρατική πράξη.
Στις έρευνες συμμετέχουν μέσα από την Αίγυπτο, την Ελλάδα, τη Γαλλία, τη Βρετανία, ενώ μέσα πρόκειται να στείλουν και οι ΗΠΑ. Επιπλέον, εμπορικά πλοία που βρίσκονται στην περιοχή συνδράμουν τις έρευνες.
Ο αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντελφατάχ αλ Σίσι διέταξε την εντατικοποίηση των ερευνών για τον εντοπισμό και την διερεύνηση των αιτίων της εξαφάνισης. To Παρίσι έχει επίσης στείλει τρεις ερευνητές στο Κάιρο, οι οποίοι έφτασαν το πρωί της Παρασκευής.
To σενάριο της τρομοκρατίας
Η ανησυχία όλων στρέφεται στο ενδεχόμενο τρομοκρατίας και, από το μεσημέρι της Πέμπτης, εμπειρογνώμονες που καλούνται να κάνουν εκτιμήσεις σε κάθε είδους τηλεοπτικό πάνελ ανά την υφήλιο στέκονται αρκετά σε αυτό το σενάριο.
Καθώς η υπόθεση της EgyptAir παραμένει σε αυτό το στάδιο γρίφος -ελλείψει κάθε στοιχείου για το τι συνέβη μετά την απώλεια του στίγματος στις 02:30- η κάθε υπόθεση που διατυπώνεται έχει την ίδια (μικρή, αν κριθεί βάσει απτών στοιχείων) αξία με οποιαδήποτε άλλη.
Τα σημεία που προκαλούν τα περισσότερα ερωτηματικά είναι το ότι ο κυβερνήτης δεν έστειλε σήμα κινδύνου και το στοιχείο για τις απότομες στροφές του αεροσκάφους πριν εξαφανιστεί από τα ραντάρ.
Σε συνδυασμό με τις καλές καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν, η μη αποστολή σήματος δείχνει πως ό,τι συνέβη, πιθανότατα συνέβη αρκετά γρήγορα. Οι στροφές που έκανε το αεροσκάφος θα μπορούσαν, θεωρητικά, να είναι ένδειξη είτε δόλου είτε σοβαρής βλάβης στο σύστημα πλοήγησης.
Στο ενδεχόμενο τρομοκρατίας ωστόσο, τα βλέμματα στρέφονται στο Σαρλ ντε Γκωλ του Παρισιού από όπου και είχε απογειωθεί το Airbus. Ο λόγος ανησυχίας είναι προφανής: Μετά τις δύο τρομοκρατικές επιθέσεις στη γαλλική πρωτεύουσα, τα μέτρα ασφαλείας είναι ιδιαίτερα αυξημένα.
Σύμφωνα με πηγές στη γαλλική αστυνομία που επικαλείται το Reuters, ερευνητές έχουν συνομιλήσει με αξιωματούχους του αεροδρομίου που είχαν βάρδια τη νύχτα στο Σαρλ ντε Γκωλ για να διαπιστωθεί εάν υπήρξε οτιδήποτε ύποπτο «γύρω» από την πτήση. Οι πηγές υπογράμμισαν πως το σκέλος αυτό βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο.
Ανυπόστατες αναφορές και υποτιθέμενα «ντοκουμέντα»
Φυσικά, ο γρίφος της MS804 δεν έχει ξεφύγει από τον κανόνα που θέλει το κενό αξιόπιστων στοιχείων να καλύπτεται από ένα μείγμα σεναριολογίας και ψευδών αναφορών -πέραν των αντικρουόμενων αναφορών που προέρχονται από τις επίσημες πηγές στην Αίγυπτο.
Aρκετές από αυτές ξεκινούν από το Διαδίκτυο και βρίσκουν τον δρόμο τους στα «παραδοσιακά» ΜΜΕ.
Πρώτο παράδειγμα είναι η διάδοση της φήμης ότι υπήρχε μήνυμα της τζιχαντιστικής ISIS την Πέμπτη που αναλάμβανε την ευθύνη για την κατάρριψη.
Έστω κι αν στην παρούσα φάση δεν μπορεί να αποκλειστεί τίποτε, το σίγουρο είναι ότι το ηχογραφημένο μήνυμα της ISIS που κυκλοφόρησε ήταν η ανάληψη ευθύνης για την παλιότερη κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους στο Σινά.
Άλλο παράδειγμα είναι φωτογραφία που είχε κυκλοφορήσει το απόγευμα της Πέμπτης και υποτίθεται ότι έδειχνε τα συνεργεία κατά τον εντοπισμό συντριμμιών (και όχι απλώς συντριμμιών, αλλά τμήματος της ατράκτου).
Η φωτογραφία αυτή, που βεβαίως δεν έχει σχέση με τις έρευνες μεταξύ Κρήτης και Αλεξάνδρειας, στην πραγματικότητα προέρχεται από τη θάλασσα ανοικτά του Μπανγκλαντές κατά την έρευνα για δυστύχημα του Μαρτίου του 2016.
Δεύτερο εξίσου χαρακτηριστικό είναι υποτιθέμενες εικόνες από το αεροσκάφος να… πέφτει έχοντας πιάσει φωτιά.
Τα πλάνα είναι εντελώς άσχετα με την πτώση της MS804, και καταγράφουν φαινόμενο στην Καλιφόρνια το Δεκέμβριο του 2015. Το πρωτότυπο βίντεο είχε αναρτηθεί από τότε στο YouTube.
Άλλο, λιγότερο παραπλανητικό σε σχέση με την πορεία των ερευνών, παράδειγμα είναι το μήνυμα ενός χρήστη του twitter που ρωτούσε απεγνωσμένα την αεροπορική εταιρεία «τι να κάνει» για τη μητέρα του που υποτίθεται ότι βρισκόταν στο αεροπλάνο -στέλνοντας και φωτογραφία.
Η φωτογραφία της «μητέρας» του που υποτίθεται ότι βρισκόταν στο αεροπλάνο ήταν της μεξικανής Τζένι Ριβέρα, που είχε σκοτωθεί το 2012 σε πτώση μικρού αεροσκάφους στο Μεξικό.
Η εξαφάνιση του αεροσκάφους της EgyptAir από τις οθόνες των ραντάρ ενώ πετούσε πάνω από τη Μεσόγειο είναι πολύ πιθανό να οφείλεται σε τρομοκρατική ενέργεια, δήλωσε ο διευθυντής της ρωσικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας (FSB) Αλεξάντερ Μπορτνίκοφ.
«Είναι εξαιρετικά ατυχές που σήμερα ένα ακόμη επεισόδιο συνέβη με αεροπλάνο της Egyptian Airlines. Φαίνεται πως αυτή είναι τρομοκρατική ενέργεια, που είχε αποτέλεσμα τον θάνατο 66 πολιτών από 12 χώρες» είπε ο Μπορτνίκοφ.
Πέντε χρόνια συμπληρώνονται από το «Κίνημα της 15ης Μαίου» κατά των παλαιών πολιτικών κομμάτων στην Ισπανία. Το Κόμμα της Αριστεράς Podemos διεκδικεί την πολιτική κληρονομιά του κινήματος.
Πριν από ακριβώς πέντε χρόνια δεκάδες χιλιάδες πολίτες είχαν κατέβει στους δρόμους και τις πλατείες της Ισπανίας, εκφράζοντας την αγανάκτησή τους για το παλαιό πολιτικό σύστημα, τη διαφθορά και την ανεργία. Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν από την κεντρική πλατεία Puerta del Sol της Μαδρίτης και επεκτάθηκαν σε πενήντα πόλεις της χώρας. «Δεν μας εκπροσωπούν» έγραφαν σε πλακάτ διαμαρτυρίας οι διαδηλωτές για τους παλαιούς πολιτικούς. Ο Κάρλος Παρέδες, εκπρόσωπος κίνησης πολιτών που συμμετείχε στο «κίνημα της 15ης Μαίου», θυμάται ότι η αντίθεση με το πολιτικό κατεστημένο της εποχής ήταν ο κοινός παρονομαστής για όλους τους διαδηλωτές. «Νόμιζαν ότι είχαν το μονοπώλιο στα κοινωνικά αιτήματα. Στην πραγματικότητα προωθούσαν δικά τους συμφέροντα, προσπαθούσαν να βιοποριστούν οι ίδιοι από τους θεσμούς, αντί να προωθούν τα συμφέροντα όλων», λέει ο Κάρλος Παρέδες στη γερμανική ραδιοφωνία (DLF).
Μαζί με τον Κάρλος Παρέδες και τους άλλους διαδηλωτές κατέβαινε στους δρόμους της Μαδρίτης και η Σοφία ντε Ρόα. Σε μία εποχή που η ανεργία στην Ισπανία είχε φτάσει το 25% και τα συνδικάτα ενδιαφέρονταν περισσότερο για την εξουσία παρά για την εκπροσώπηση των εργαζομένων, υποστηρίζει η Σοφία, το κίνημα της 15ης Μαίου προσέφερε διέξοδο για ανοιχτή κριτική και διαφάνεια: «Η Πουέρτα ντελ Σολ έγινε μία Αγορά, έγινε ένας χώρος ανταλλαγής απόψεων για όλους, για την αγορά εργασίας, τα περιβάλλον, την εκπαίδευση. Πρόσβαση είχαν όλοι και όχι μόνο οι δημοσιογράφοι. Τις αποφάσεις τις παίρναμε όλοι μαζί. Ήταν το θεμέλιο για μία αλλαγή νοοτροπίας που διατηρείται μέχρι σήμερα. Έχουν αλλάξει πολλά».
Podemos εναντίον όλων;
Τα πολιτικά κόμματα στην Ισπανία δεν μπορούσαν να μείνουν αδιάφορα μπροστά στο μαζικό αίτημα για διαφάνεια: άρχισαν να δίνουν στη δημοσιότητα τα οικονομικά στοιχεία τους και να εκλέγουν από τη βάση τους υποψηφίους για την πρωθυπουργία και όχι με κλειστές, κομματικές διαδικασίες. Οι Ισπανοί έγιναν πιο συνειδητοποιημένοι πολιτικά. Εμφανίστηκαν νέα μέσα ενημέρωσης στο διαδίκτυο. Αλλά αν υπάρχει ένα κόμμα που διεκδικεί εξ΄ολοκλήρου την πολιτική κληρονομιά των διαδηλωτών, αυτοί είναι οι Podemos, το νέο κόμμα της Αριστεράς που επιδιώκει πλέον ρόλο ρυθμιστή στην ισπανική πολιτική σκηνή. Όμως ο Κάρλος Παρέδες βλέπει με κριτική διάθεση το νέο κόμμα: «Οι Podemos», υποστηρίζει, «είναι επινόηση κάποιων διανοουμένων, οι οποίοι παλαιότερα προσπαθούσαν να προωθήσουν τα κοινωνικά τους αιτήματα μέσω των παραδοσιακών κομμάτων της Αριστεράς. Πράγματι, οικειοποιούνται πολλά από τα αιτήματα του κινήματός μας, αλλά και σε αυτούς η εξουσία επικεντρώνεται μόνο στα λίγα πρόσωπα που ίδρυσαν τους Podemos. Υπάρχει αυστηρή ιεραρχία. Άλλα θα περίμενα από ένα κόμμα που επικαλείται το κίνημα της 15ης Μαίου.
Η Σοφία ντε Ρόα, 31 χρονών σήμερα, συμμετέχει και η ίδια ενεργά στους Podemos, και έχει εντελώς διαφορετική άποψη από τον Κάρλος Παρέδες: «Για μένα οι Podemos μου δίνουν την ευκαιρία να συμμετέχω σε ένα διαφορετικό κόμμα. Από το 1911 ο ιταλογερμανός κοινωνιολόγος Ρόμπερτ Μίχελς είχε κάνει λόγο για ʻηγετικές μειοψηφίεςʼ και ʻποδηγετούμενες πλειοψηφίεςʼ στα πολιτικά κόμματα. Η ανάδυση μίας τέτοιας ολιγομελούς ηγετικής ομάδας μπορεί να γίνει πολύ γρήγορα. Γι αυτό χρειαζόμαστε τους απαραίτητους μηχανισμούς διαφάνειας…» λέει η Σοφία ντε Ρόα, η οποία εργάζεται στο τμήμα λογιστικού ελέγχου των Podemos.
Αναζητώντας συναινέσεις
Από την πλευρά του, ο Κάρλος Παρέδες δεν συμμετέχει πλέον στα κοινά και προτιμά να αφοσιωθεί και πάλι στο επάγγελμά του, ως αυτοαπασχολούμενος σύμβουλος πληροφορικής. Με κριτική διάθεση σημειώνει ότι, ενώ παλαιότερα οι Podemos αναζητούσαν πάντοτε κοινούς παρονομαστές, αυτή η συναινετική διάθεση φαίνεται να έχει εκλείψει μετά τις βουλευτικές εκλογές της 20ης Δεκεμβρίου. Αυτό μάλιστα ισχύει όχι μόνο για τους Podemos, αλλά και για τους Ciudadanos, το μετριοπαθές κόμμα του κέντρου, υποστηρίζει ο Κάρλος Παρέδες: «Το ότι δεν επήλθε συμφωνία για τον σχηματισμό κυβέρνησης, αποτελεί ήττα για τη δημοκρατία. Αλλά αυτή ακριβώς την ήττα είχαν επιδιώξει από την αρχή οι πρωταγωνιστές. Οι μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης δεν ήταν παρά η απαρχή του επόμενου προεκλογικού αγώνα. Για να ξαναψηφίσουμε σε μερικές εβδομάδες, για να δείξουμε στους ψηφοφόρους πόσο απεχθής είναι αυτός με τον οποίο διαπραγματευόμαστε, για να πάρουμε μερικές ψήφους παραπάνω…»
Στις 2 Ιουνίου η γερμανική Βουλή αναμένεται να εγκρίνει ψήφισμα με το οποίο «καταδικάζεται» η γενοκτονία των Αρμενίων, αναφέρει η ηλεκτρονική έκδοση του DER SPIEGEL. Την «απορία» του εκφράζει ο πρεσβευτής της Τουρκίας.
Το ψήφισμα προωθείται παρά τις σχετικές διαμαρτυρίες της Άγκυρας. Σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό οι πολιτικές ομάδες έχουν ήδη συμφωνήσει σε μία διατύπωση, η οποία καταδικάζει τη γενοκτονία και επιγράφεται «Μνήμη και ανάμνηση της γενοκτονίας των Αρμενίων και άλλων χριστιανικών μειονοτήτων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία». Το ακριβές περιεχόμενο δεν έχει γίνει γνωστό. Την πρόταση ψηφίσματος είχαν υποβάλει προ μηνών οι Γερμανοί Πράσινοι, αλλά την ανακάλεσαν προσωρινά τον περασμένο Φεβρουάριο. Ήδη τον Απρίλιο του 2015 η γερμανική Βουλή, σε ψήφισμά της, έκανε λόγο, για πρώτη φορά, για «γενοκτονία» των Αρμενίων. Η Τουρκία αρνείται τον χαρακτηρισμό και κάνει λόγο για «γεγονότα» ή και για «διωγμό».
Απαντώντας σε ερώτημα της εφημερίδας Bild για πιθανές αντιδράσεις, ο πρόεδρος του κόμματος των Πρασίνων και εμπνευστής του ψηφίσματος Τσεμ Έτσντεμιρ δηλώνει: «Δεν αποκλείεται να υπάρξει οργισμένη αντίδραση από την Άγκυρα, αλλά το ομοσπονδιακό κοινοβούλιο δεν μπορεί να υφίσταται εκβιασμούς από δεσποτείες, όπως του κυρίου Ερντογάν». Σύμφωνα με τον πρόεδρο των Πρασίνων, ο οποίος κατάγεται από την Τουρκία, τα στοιχεία που διαθέτει το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών για τη σφαγή των Αρμενίων είναι «ξεκάθαρα» και μετά την έγκριση του ψηφίσματος από τη γερμανική Βουλή θα είναι «πολύ πιο δύσκολο για την Τουρκία να εξακολουθεί να αρνείται τη γενοκτονία».
Στάινμαιερ: Η Γερμανία φέρει ιστορική ευθύνη
Από την πλευρά του ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ Βάλτερ Στάινμαιερ δηλώνει στην Bild ότι η Γερμανία φέρει ιδιαίτερη ιστορική ευθύνη ως άλλοτε σύμμαχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. «Και αυτό ισχύει ανεξάρτητα από την επίκαιρη συζήτηση για την προσφυγική κρίση. Είμαι αντίθετος σε μία δουλική στάση προς τον Ερντογάν» αναφέρει ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας. Παράλληλα, ο Φόλκερ Κάουντερ, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Χριστιανοδημοκρατών στο Βερολίνο, υποστηρίζει ότι το επικείμενο ψήφισμα της γερμανικής Βουλής μπορεί να συμβάλει στη «συμφιλίωση», ώστε «Τούρκοι και Αρμένιοι να ξεπεράσουν αυτά που τους χωρίζουν».
Διαφορετική άποψη εκφράζει ο πρεσβευτής της Τουρκίας στη Γερμανία Χουσείν Καρσίλογλου. «Είναι άξιο απορίας, πώς ένα ψήφισμα που χαρακτηρίζει ʻγενοκτονίαʼ τα γεγονότα αυτά, μπορεί να συμβάλει στην εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και των Αρμενίων» δηλώνει ο τούρκος διπλωμάτης στην εφημερίδα Tagesspiegel του Βερολίνου.
Αν η φτώχεια είχε πρόσωπο, θα ήταν εκείνο μιας γυναίκας. Γνωρίζουμε καλά μέσα από τη δράση μας, ότι τα πρώτα θύματα της απόλυτης φτώχειας, της βίας, του αναλφαβητισμού, είναι πάντα τα κορίτσια και οι γυναίκες. Βλέπουμε όλο και πιο συχνά στην τηλεόραση ή στα περιοδικά γυναίκες σε θέσεις ισχύος, να ηγούνται, να γίνονται πρότυπα για εμάς τις υπόλοιπες. Η σκληρή καθημερινότητα των γυναικών στον κόσμο όμως, δεν φιλοξενείται τόσο συχνά στην τηλεόραση.
Το 70% του πληθυσμού που ζει σε συνθήκες έσχατης φτώχειας είναι γυναίκες. Επίσης, τα 2/3 των αναλφάβητων ενηλίκων στον κόσμο είναι γυν αίκες, αφού τα κορίτσια είναι εκείνα που δυσκολεύονται περισσότερο να πάνε στο σχολείο. Γυναίκες τρέφουν τις οικογένειές τους, εκείνες καλλιεργούν το 80% των χωραφιών. Σημαίνουν όμως κάτι για εμάς αυτοί οι αριθμοί; Οι άνθρωποι πίσω από τους αριθμούς ίσως κάτι περισσότερο.
Σκέφτομαι πώς θα ήταν η ζωή μου αν γεννιόμουν κάπου αλλού, όχι στην Ελλάδα.
Στη Ινδία: Ίσως να μην ερχόμουν ποτέ στη ζωή αφού μισό εκατομμύριο λιγότερα κορίτσια γεννιούνται κάθε χρόνο εξαιτίας των επιλεκτικών εκτρώσεων. Αν ένα βρέφος διαγνωστεί κορίτσι, είναι πολύ πιθανό να θανατωθεί.
Στο Μαλάουι: Στα έξι μου θα ήμουν ήδη θύμα ακρωτηρισμού γεννητικών οργάνων και βιασμού ως μέρος μιας εθιμοτυπικής διαδικασίας, όπως αυτή συμβαίνει αυτή τη στιγμή εκεί, όπου αγόρια βιάζουν κορίτσια ως μέρος της τελετής ενηλικίωσής τους. Περισσότερα από 250 κορίτσια κάθε ώρα που περνάει πέφτουν θύματα αυτής της σκληρής πρακτικής. Μέχρι δηλαδή να διαβάσετε αυτό το άρθρο, άλλα 42 κορίτσια θα έχουν ακρωτηριαστεί.
Στην Νότιο Αφρική: Θα είχα περισσότερες πιθανότητες να πέσω θύμα βιασμού παρά να πάω στο δημοτικό σχολείο.
Στο Νεπάλ: Ίσως ήμουν ένα από τα χιλιάδες κορίτσια που αναγκάζονται να παντρευτούν από την παιδική ακόμα ηλικία, χωρίς την θέλησή μου. Το 40% των κοριτσιών παντρεύονται πριν φτάσουν τα 15α γενέθλιά τους.
Στο Αφγανιστάν ή στο Πακιστάν: Δεν θα είχα το δικαίωμα να λέω ανοιχτά την άποψη μου, να αποφασίζω για ότι με αφορά. Όπως η Firoza 24 χρονών που ζει στο Αφγανιστάν.
Στο Μπανγκλαντές: Θα ανεχόμουν βία μέσα στο ίδιο μου το σπίτι σε καθημερινή βάση. Χιλιάδες γυναίκες έχουν πέσει θύματα επιθέσεων με οξύ και ενδοοικογενειακής βίας όπως η Purnima Mondal.
Στο Κονγκό, στην Ρουάντα ή στη Σιέρα Λέονε: Θα με βίαζαν, θα έπεφτα θύμα ακρωτηριασμού ίσως από κάποιον συγγενή μου, θα γινόμουν άλλο ένα όπλο πολέμου.
Στη Γκάνα: Αν ήμουν αδύναμη, φτωχή και δεν μπορούσα να κάνω παιδιά, ή όταν γερνούσα τόσο ώστε να θεωρούμαι βάρος, μάλλον θα με κατηγορούσαν για μαγεία, θα με λίντσαραν από χωριό σε χωριό μέχρι να φτάσω σε έναν καταυλισμό όπου θα έμενα εξόριστη και στιγματισμένη για το υπόλοιπο της ζωής μου. Έτσι ζουν χιλιάδες φτωχές ευάλωτες γυναίκες στην βόρεια Γκάνα όπως η Magazia στον καταυλισμό Γκαμπάγκα.
Στις 8 Μαρτίου, θα γιορτάσουμε την Ημέρα της Γυναίκας, την επέτειο που ξεκίνησε από τον αγώνα χιλιάδων εργατριών κλωστουφαντουργίας στην Νέα Υόρκη που απαιτούσαν τα δικαιώματά τους. Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά, τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών αγνοούνται και παραβιάζονται. Υπάρχει ένας συνεχής αγώνας που αξίζει να στηρίξουμε, ο καθημερινός αγώνας όλων εκείνων των γυναικών που βρίσκονται πίσω από τις στατιστικές. Ξεκινώντας από την Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου, η ActionAid ξεκινά έναν αγώνα ενημέρωσης για τα δικαιώματα των Γυναικών του Κόσμου. Αρκεί ένα μήνυμα για να δώσεις δύναμη και να δείξεις την αλληλεγγύη σου στις εκατομμύρια γυναίκες που παλεύουν καθημερινά για εκείνες και τα παιδιά τους.
Συνάντησα την Manama στον καταυλισμό Γκνάνι, τον τελευταίο από τους τρεις καταυλισμούς εξόριστων “μαγισσών” στη Γκάνα που επισκεφθήκαμε για τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ The Outcasts. Οι κάτοικοι της περιοχής μας είπαν ότι είναι αληθινή μάγισσα, ότι κατέχει το juju και ότι είναι πολύ ισχυρή. Μας μίλησε για την μαγεία, για τα παιδιά των καταυλισμών, για το μαγικό τείχος που κρατά χιλιάδες γυναίκες και παιδιά δέσμιους μιας κατάφορης και ανήκουστης αδικίας.”H μαγεία υπάρχει. Και οι δυνάμεις και η μαγεία υπάρχουν. Και είναι η ζωή, παντού βλέπεις.΅ Πιστεύω στη μαγεία, αλλά ο τρόπος που φερόμαστε στους ανθρώπους, στις γυναίκες, είναι κακός.”
Στις κοινότητες οι γυναίκες δεν έχουν φωνή. Δεν αναγνωρίζουν τις γυναίκες, τις βλέπουν αδύναμες, ευάλωτες. Γι αυτό βλέπεις παντού γυναίκες.
Σκέφτηκα μια από τις δεκάδες γυναίκες που γνώρισα και μοιράζονται την ίδια σχεδόν ιστορία. Κάποιος τις κατηγόρησε άδικα και εκείνες βρέθηκαν εξόριστες και στιγματισμένες σε κάποιον καταυλισμό. Όπως η Φάτι Σουρού, που η μοίρα της κρίθηκε όχι απο ένα δικαστήριο, αλλά από μια τελετή με ένα πτώμα στη θέση του δικαστή.
“Σε ένα περιστατικό μαγείας, αν ερευνήσεις σωστά θα δεις ότι εμπλέκονται δύο ή τρεις άντρες. Αλλά δεν θα τους κάνουν το ίδιο, να τους εξαγνίσουν και όλα τα υπόλοιπα. Κάποιοι αρχηγοί είναι πολύ δυνατοί. Μπορεί να πας και αν δεν είσαι υπομονετική, ο αρχηγός μπορεί εύκολα να σε σκοτώσει. Πνευματικά. Άρα πως το λες αυτό. Δεν είναι αυτό μαγεία; Αν στρέψεις το δάχτυλό σου στο πρόσωπο ενός αρχηγού, μέσα σε λίγο καιρό έχεις πεθάνει. Αυτό είναι μαγεία. Ο αρχηγός είναι πολύ ισχυρός μέσα στην κοινότητα, είναι ο πρώτος. Και κανείς δεν μπορεί να τον διώξει.”
Ο Αρχηγός του καταυλισμού Γκαμπάγκα.
Οι Αρχηγοί των καταυλισμών λέγεται ότι κατέχουν τέτοιες δυνάμεις ώστε να ελέγχουν την δύναμη των “μαγισσών” και όσο εκείνες μένουν εντός του καταυλισμού, δεν μπορούν να βλάψουν κανέναν. Έχουν την διοικητική εξουσία του καταυλισμού, ενώ οι ιερείς έχουν την ουσιαστική εξουσία, την δύναμη δηλαδή να κρίνουν αν κάποια γυναίκα είναι μάγισσα ή όχι. Για να διαπιστωθεί αυτό, τελείται μια συγκεκριμένη διαδικασία, όπως μας την περιγράφει η Νασίκε Ασούντο, που κατηγορήθηκε για μαγεία επειδή – αν είναι δυνατόν – οι όρχεις του ανιψιού της πρήστηκαν.
“Με έστειλαν στο ιερό με δύο κότες. Όταν με έστειλαν στο ιερό με τις δύο κότες, με έκαναν να τεντώσω τα χέρια μου και έβαλαν εκεί το «αντίδοτο» με κάποια πράγματα μέσα, νερό. Μου το έδωσαν και το ήπια. Και έσφαξαν την κότα. Η κότα σπαρταρούσε, σπαρταρούσε… Για εμάς είναι αρνητικό και απόδειξη της αθωότητάς μας είναι όταν η κότα ξαπλώσει με την πλάτη στο έδαφος. Και η κότα σπαρταρούσε, σπαρταρούσε μέχρι να καταλάβω ότι η πλάτη της ήταν στο έδαφος. Και χάρηκα. Και μετά έσφαξαν την άλλη κότα. Σπαρταρούσε, σπαρταρούσε και έπεσε με τον ίδιο τρόπο που έπεσε η άλλη. Ήμουνα πολύ χαρούμενη, αυτή ήταν η απόδειξη ότι δεν είμαι μάγισσα.“
Όποια και να είναι η ετυμηγορία της κότας, οι γυναίκες δεν γυρνούν ποτέ πίσω. Ο φόβος του ξυλοδαρμού, του θανάτου πολλές φορές τις κρατά δέσμιες για πάντα. Και όχι μόνο εκείνες.
Ρώτησα την Manama για τα παιδιά των “μαγισσών”. Υπολογίζεται ότι περίπου 700-1000 παιδιά μένουν στους καταυλισμούς βοηθώντας τις γιαγιάδες τους που κατηγορούνται, να επιβιώσουν. Τα περισσότερα υποφέρουν από στιγματισμό, δεν πηγαίνουν στο σχολείο και εργάζονται όπου και όπως μπορούν για να συντηρήσουν τον εαυτό τους, τα αδέρφια τους και τις ανήμπορες μητέρες ή γιαγιάδες τους.
“Αυτά τα παιδιά συνήθως ακολουθούν τις γιαγιάδες τους ψάχνοντας για καυσόξυλα. Μόλις ψάξουν για καυσόξυλα, θα τα φέρουν για πούλημα. Τρία-τρία ή τέσσερα-τέσσερα, ένα ματσάκι κάνει περίπου 10 πεσόες, ένα άλλο άλλες 10. Αυτά πωλούν. Μόλις τα πουλήσουν και πάρουν λεφτά, τα φέρνουν.”
“Όταν μια γυναίκα είναι τόσο αδύναμη που δεν μπορεί να φροντίσει ένα παιδί, να φροντίσει για την εκπαίδευσή του, το παιδί δεν θα πάει στο σχολείο, θα φέρνει καυσόξυλα, θα ψάχνει για λεφτά για να στηρίξει τη γριά γυναίκα. Αυτό συμβαίνει στο Γκνάνι.”
Δυστυχώς όχι μόνο στον καταυλισμό Γκνάνι. Τα λόγια της μου έφεραν στο μυαλό ένα κορίτσι που γνώρισα την προηγούμενη ημέρα στον καταυλισμό Κούκουο. Την Λαμινάτου. Την είδα πρώτη φορά στο σπίτι της “μητέρας” της, ουσιαστικά της γιαγιάς της της Αϊσέτου Σουλεϊμάνα, που κατηγορείται για μαγεία και μένει στον καταυλισμό. Η Λαμινάτου δεν πάει στο σχολείο, παρά μας μιλά στο προαύλιο για τα όνειρά της και για τη ζωή της στον καταυλισμό λίγο πριν πάει για δουλειά.
“Το όνομά μου είναι Λαμινάτου Μπαμουνου από την Πούρια. Πήγαινα στο σχολείο αλλά σταμάτησα. Μένω με τη “μητέρα” μου και κάνω θελήματα για να ζήσω. H μαμά μου είναι στην Μπίμπιλα. Και δεν έχω ακούσει κάτι για αυτήν. Όταν ξυπνάω το πρωί, αν κάποιος έχει δουλειά, πάω με την “μητέρα” μου και δουλεύουμε στα χωράφια. Πληρωνόμαστε και ζούμε με αυτά. Αν δεν υπάρχει δουλειά στα χωράφια, τότε πάμε για καυσόξυλα, να τα πουλήσουμε για να ζήσουμε. Όταν πάω να πουλήσω τα καυσόξυλα, θα πρέπει να περπατήσω, να περπατήσω, να περπατήσω μέχρι να βρω κάποιον να αγοράσει τα καυσόξυλα. Μόλις τα πουλήσω πάω να αγοράσω πράγματα και γυρίζω για να τα φτιάξουμε να τα φάμε. Ναι πήγαινα στο σχολείο αλλά έχω σταματήσει πια. Μια μέρα είπα στην “μητέρα” μου ότι θέλω να πάω πάλι στο σχολείο. Είπε ότι δεν έχει λεφτά. Της είπα θα κάνω δουλειές και θα μαζέψω λεφτά για να ξαναπάω στο σχολείο. Ούτε οι αδερφές μου πάνε στο σχολείο. Κανένας δεν τις έστειλε σχολείο.”
“Θέλω να μεγαλώσω και να γίνω καλός άνθρωπος”
Είπε και έφυγε μαζί με άλλα 3 κορίτσια για να κουβαλήσουν λάσπη σε μια κοντινή κατασκευή. Η Manama θεωρεί την εκπαίδευση την καλύτερη λύση για το πρόβλημα.
“Παλεύουμε για την εκπαίδευση των παιδιών μας. Ευχόμαστε τα παιδιά του καταυλισμού να πηγαίνουν στο σχολείο. Αλλά το πρόβλημα εδώ είναι, ότι όταν στέλνεις ένα τέτοιο παιδί στο σχολείο, ποιος θα φροντίσει για τις σχολικές ανάγκες του παιδιού; Πρόσφατα, άνθρωποι ήρθαν να μας στηρίξουν, η κυβέρνηση θέλει να στηρίξει τα παιδιά στο σχολείο προσφέροντας δωρεάν βασική εκπαίδευση, ποδιές και βιβλία. Αλλά όταν φτάνουν στο γυμνάσιο, εκεί δεν υπάρχει καμία βοήθεια. Και βλέπεις ότι τα παιδιά εγκαταλείπουν το σχολείο. Αν ξέρω ότι δεν μπορώ να φροντίσω το παιδί μου, ακόμα και αν ήταν καλυμμένες οι εκπαιδευτικές του ανάγκες, και πάλι πρέπει κάτι να φάει πριν πάει σχολείο.
“Δεν είναι για εμάς πια, είναι για τις επόμενες γενιές. Ευχόμαστε τα παιδιά μας να πάνε στο σχολείο ώστε να μην διωχθούν όπως εμείς.”
“Θέλεις να καταλάβεις για την μαγεία, θα σου πω μόνο αυτό επειδή είσαι κι εσύ γυναίκα. Αν είσαι γυναίκα στη Γκάνα δεν απέχεις πολύ από το να σε κατηγορήσουν για μάγισσα.“
Είτε πιστεύεις είτε όχι στην μαγεία, η Manama κάνει πραγματικά μαγικά. Συντονίζει τις προσπάθειες του Δικτύου των φερόμενων ως μαγισσών. Είναι μια δύσκολη προσπάθεια που ξεκίνησε και με την υποστήριξη της ActionAid και στόχο έχει να ενώσει γυναίκες από τους 6 καταυλισμούς σε ομάδες, όπου αρχικά συζητούν τα θέματά τους, δίνουν κουράγιο η μία στην άλλη και σταδιακά ασκούν πίεση για την απονομή δικαιοσύνης και για να μπορέσουν κάποια μέρα να επιστρέψουν σπίτια τους. Μέσα από το δίκτυο αυτό οι γυναίκες αισθάνονται λιγότερο αποκλεισμένες, έχουν την δυνατότητα να κοινωνικοποιούνται και αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό. Να νιώθεις ότι δεν είσαι μόνη σου ακόμη κι αν είσαι χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι σου, εξόριστη για χρόνια.
Γνωρίστε την Μανάμα, την Νασίκε, την Φάτι, την Λαμινάτου στο ντοκιμαντέρ της ActionAid The Outcasts σκηνοθεσίας Γιώργου Γεωργόπουλου, που θα προβληθεί στις 14/3 στις 13.00 και στις 17/3 στις 17.30 στα πλαίσια του 14ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Ένα από τα πρώτα πράγματα που μαθαίνουν πολλά κορίτσια στο Νεπάλ είναι ότι είναι βρώμικα. Ειδικά στις φτωχές περιοχές όπου δουλεύει η ActionAid.
Όλα ξεκίνησαν από έναν ινδουιστικό μύθο, αυτόν του Devraj Indra, Βασιλιά του Παραδείσου, που μια μέρα θύμωσε και σκότωσε έναν σημαντικό Βραχμάνο. Ο φόνος αυτός είχε ως αποτέλεσμα ο Devraj Indra να θεωρηθεί αμαρτωλός από τους υπόλοιπους κατοίκους του παραδείσου, γεγονός που τον ντρόπιασε τόσο που έφυγε κι άρχισε να κρύβεται. Όμως, η απουσία του βασιλιά οδήγησε σε αναρχία και χάος στον Παράδεισο. Έτσι, οι θεοί και οι θεές πήγαν στον αρχιερέα και του ζήτησαν να συγχωρέσει την αμαρτία του Devraj Indra. Ο αρχιερέας μετέφερε την αμαρτία στο αφρίζον νερό, σε δέντρα που παράγουν κολλώδεις ουσίες όπως το ρετσίνι και στην έμμηνο ρήση της γυναίκας. Έτσι η αμαρτία ξεπλύθηκε, ο Βασιλιάς επέστρεψε και η ειρήνη αποκαταστάθηκε.
Θέατρο δρόμου για την εκπαίδευση των κοινοτήτων
Όπως φαντάζεστε θα είναι μάλλον αδύνατον να βρει κανείς ανθρακούχο νερό σε αυτά τα μέρη… Μικρό το κακό, θα μου πείτε. Το κόστος, όμως, για τις γυναίκες είναι πολύ μεγάλο. Στο δυτικό Νεπάλ, όταν οι γυναίκες είναι αδιάθετες και όταν είναι έτοιμες να γεννήσουν θεωρούνται τόσο βρώμικες, που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το σπίτι τους και να μείνουν σε μια καλύβα έξω από το χωριό. Η καλύβα αυτή λέγεται chaupadi κι από εκεί παίρνει το όνομά του και το έθιμο.
Δεν επιτρέπεται να μείνουν στο σπίτι τους γιατί θα το μολύνουν. Οι θεοί θα θυμώσουν, τα σπαρτά τους θα καταστραφούν και οι αγελάδες τους θα αρρωστήσουν. Έτσι, πρέπει να μένουν σε καλύβες μακριά από το χωριό, να μην έρχονται σε επαφή με τους άνδρες, να μην αγγίζουν τη σοδειά, να παίρνουν νερό μόνο από συγκεκριμένες πηγές και να πλένονται οι ίδιες και τα ρούχα τους σε συγκεκριμένα μέρη, να μην πίνουν γάλα και να μην τρώνε οτιδήποτε άλλο παρά αζύμωτο ψωμί και αλάτι. Εξυπακούεται ότι δεν επιτρέπεται να συμμετέχουν σε οποιαδήποτε κοινωνική εκδήλωση.
Τα κορίτσια αισθάνονται τόσο άσχημα από τον τρόπο που τους συμπεριφέρονται οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές τους που δεν πηγαίνουν σχολείο όσο είναι αδιάθετα και τελικά πολλά από αυτά το εγκαταλείπουν.
Γυναίκες έξω από μια καλυβα Chaupadi
Οι καλύβες όπου μένουν δεν έχουν ούτε τα βασικά που διαθέτουν τα υπόλοιπα σπίτια και έτσι γυναίκες πεθαίνουν από το κρύο και έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αρρωστήσουν κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στην καλύβα. Κινδυνεύουν από επιθέσεις από άγρια ζώα και φίδια, αλλά και από σεξουαλικές επιθέσεις. Έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να χάσουν το παιδί τους κατά την κύηση και να έχουν επιπλοκές κατά τον τοκετό. Και φυσικά λιποθυμούν εξαιτίας της αναιμίας από την έλλειψη τροφής.
“Η πεποίθηση ότι οι γυναίκες είναι μιάσματα είναι τόσο βαθιά που ξεπερνά τα ένστικτά. Τον Ιανουάριο 2011 στην επαρχία Achham, ένα 11χρονο κοριτσάκι έχασε τη ζωή του από διάρροια επειδή οι γονείς του δεν το πήγαν στο γιατρό γιατί φοβόντουσαν να το αγγίξουν, καθώς είχε περίοδο.”
Το έθιμο δεν είναι πια νόμιμο. Το 2008, η κυβέρνηση εξέδωσε κατευθυντήριες διατάξεις για την εξάλειψη της πρακτικής και ο νόμος για την ενδοοικογενειακή βία αναφέρει ποινές για όσους κάνουν διακρίσεις στο όνομα της κουλτούρας, της θρησκείας ή της παράδοσης. Όμως ο νόμος έχει πολλά κενά και εφαρμόζεται ελάχιστα.
Εκπαίδευση παραδοσιακών θεραπευτών
Η ActionAid ξεκίνησε από το 2009 να κάνει συστηματική δράση για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών και την εξάλειψη του εθίμου αυτού. Η εκπαίδευση είναι κλειδί και δεν γίνεται μόνο στις ίδιες τις γυναίκες, αλλά και σε ολόκληρη την κοινότητα και τους παραδοσιακούς θεραπευτές και τους θρησκευτικούς ηγέτες. Μέσω της εκπαίδευσης, της συζήτησης, της κινητοποίησης, του θεάτρου του δρόμου και της συμμετοχής του Τύπου, όλο και περισσότερες γυναίκες τολμούν να μην εφαρμόσουν το έθιμο.
Οι γυναίκες αυτές αποτελούν πρότυπα για όλες τις γυναίκες. «Πήγα στις συναντήσεις για τα δικαιώματα των γυναικών και συζητήσαμε το έθιμο chaupadi» λέει η Silanga από την επαρχεία Baitadi. «Μάθαμε για το κακό που κάνει το chaupadi στην υγεία μας, την εκπαίδευση μας, την ελευθερία μας, την ασφάλειά μας. Μετά από αυτό τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν προς το καλύτερο. Στην αρχή φοβόμασταν όταν φεύγαμε από την καλύβα όταν είχαμε περίοδο, αλλά σύντομα καταλάβαμε ότι τίποτα κακό δεν συνέβαινε σε εμάς, στις οικογένειές μας, στα ζώα μας, στα σπαρτά μας. Δεν υπήρχε τιμωρία από τους θεούς ή τις θεές. Απλά είχαμε μεγαλώσει να πιστεύουμε αυτήν την ανοησία. Ήταν η πίεση από την κοινωνία. Τώρα πια δεν πηγαίνουμε στην καλύβα και τίποτα κακό δεν έχει συμβεί, δεν κάνει καμία διαφορά.»
«Το να τρέμεις την τιμωρία των θεών επειδή δεν πας στην καλύβα είναι ένα άχρηστο πιστεύω» συμφωνεί η Ramakala B.K. Και προσθέτει:
«Eάν θέλεις να δεις αλλαγή στους άλλους, ξεκίνα με τον εαυτό σου.»
Ο αγώνας τους δεν έχει τελειώσει. Υπάρχει ακόμα αρκετός δρόμος. Όμως, γυναίκες σαν αυτές δεν σας γεμίζουν κι εσάς ελπίδα;
Η ActionAid έχει αφιερώσει το μήνα Μάρτιο στις γυναίκες. Μάθε περισσότερα και στείλε μήνυμα στις γυναίκες του κόσμου στο: www.actionaid.gr/takeaction
Το Μπανγκλαντές είναι μια χώρα λίγο μεγαλύτερη από την Ελλάδα, αλλά έχει 15 φορές τον πληθυσμό της, ξεπερνώντας τα 156 εκατομμύρια και κατατάσσεται στις πιο φτωχές και πυκνοκατοικημένες περιοχές του πλανήτη. Το 1/3 της χώρας πλημμυρίζει κάθε χρόνο την εποχή των μουσώνων, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να κινδυνεύουν από τους κυκλώνες και τις ασθένειες που μεταδίδονται από το βρώμικο νερό. Η ActionAid Ελλάς δρα στο Μπανγκλαντές από το 2003, χάρη στην υποστήριξη περισσότερων από 2000 Αναδόχων Παιδιού.
Η θέση των γυναικών και των κοριτσιών είναι μειονεκτική. H πορνία είναι νόμιμη και υπάρχουν πορνεία με άδεια λειτουργίας. Σύμφωνα με το νόμο όσοι ασκούν το επάγγελμα πρέπει να είναι τουλάχιστον 18 ετών. Η πραγματικότητα, όμως, είναι ότι ανήλικα κορίτσια εξωθούνται στην πορνία, έναντι του αντιτίμου των 300 ευρώ για 3 ή 4 χρόνια. Καθημερινά αναγκάζονται να πηγαίνουν με 4-5 πελάτες για 1 ευρώ τη φορά, το πολύ.
Τα χρήματα δεν τα παίρνουν οι ίδιες, αλλά οι πατρόνες τους. Στην περιοχή Faridpur, οι 800 γυναίκες και κορίτσια που εργάζονται στα πορνεία, εκτός από την ακραία φτώχεια, την έλλειψη εκπαίδευσης, την κακοποίηση, τον κίνδυνο να προσβληθούν από τον ιό HIV/AIDS και τα ψυχολογικά προβλήματα, είναι αντιμέτωπες και με έναν πολύ σοβαρό εθισμό. Εξαναγκάζονται να παίρνουν καθημερινά ένα φάρμακο, το Oradexon προκειμένου να δείχνουν μεγαλύτερες σε ηλικία, υγιείς και πιο εύσωμες. Οι απαιτήσεις των πελατών προστάζουν οι κοπέλες να δείχνουν αρκετά ευτραφείς με λευκό δέρμα, ενώ παράλληλα η ανάγκη να δείχνουν μεγαλύτερες από την ηλικία τους είναι ευνόητη.
Το Oradexon είναι γνωστό στα κορίτσια κυρίως ως ένα βιταμινούχο σκεύασμα, είναι διαθέσιμο χωρίς συνταγή από τα τοπικά φαρμακεία και εξαιρετικά εθιστικό. Είναι όμως ένα στεροειδές φάρμακο που έχει την ίδια σύσταση με αντίστοιχο κτηνιατρικό που χρησιμοποιείται για να παχαίνουν τα βοοειδή! Είναι επίσης πάρα πολύ οικονομικό, αφού 1 μόλις δολάριο αρκεί για 100 χάπια, ενώ η “δοσολογία” είναι 1-5 την ημέρα.
Σχετική έρευνα της ActionAid αναφέρει ότι χρησιμοποιείται περισσότερο από κοπέλες 15-30 ετών. Εξαιρετικά επικίνδυνο για την υγεία, το Oradexon είναι τόσο εθιστικό που η μη λήψη της δόσης προκαλεί μεταξύ άλλων αβάσταχτους πόνους, στομαχικές διαταραχές, απώλεια όρεξης ενώ η χρόνια χρήση προκαλεί διαταραχές στο πεπτικό σύστημα, πρήξιμο, παραμόρφωση και μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο.
Ακόμα και όταν οι κοπέλες ενημερώνονται για τις επιπτώσεις του, αδυνατούν να το σταματήσουν λόγω του εθισμού, του φόβου τους για τις παρενέργειες, αλλά και λόγω της πίεσης που δέχονται να είναι αρεστές στους πελάτες. Η ανάγκη χρήσης του Oraxedon είναι ένας ακόμα λόγος που τα κορίτσια αυτά αδυνατούν να ξεφύγουν από την πορνία, αφού μη μπορώντας να απεξαρτηθούν, συνεχίζουν να δουλεύουν και για να παίρνουν την απαραίτητη δόση.
Οι συνθήκες διαβίωσης στην περιοχή είναι πολύ δύσκολες, ιδιαίτερα για τα παιδιά των γυναικών που ζουν και αυτά στα πορνεία μαζί με τις μητέρες τους. Δεκάδες μικρά παιδιά μεγαλώνουν εκεί και γίνονται καθημερινά μάρτυρες του φτωχού μέλλοντός τους. Πολλές φορές ενώ οι μητέρες τους είναι με πελάτη, τα παιδιά είναι στο ίδιο δωμάτιο, κάτω από το κρεβάτι, μη έχοντας που αλλού να πάνε. Τα παιδιά αυτά, συχνά εγκαταλελειμμένα από τον πατέρα τους που τις περισσότερες φορές είναι κάποιος πελάτης, υποφέρουν από στιγματισμό και περιθωριοποίηση σε τέτοιο βαθμό που δεν γίνονται δεκτά ούτε στο σχολείο. Tο βρέφος αυτό ζει χάρη στην φροντίδα της πατρόνας, αφού η μητέρα του δεν μπορεί να το φροντίσει.
Η ActionAid δρα στην περιοχή και ανάμεσα στις πολλές παρεμβάσεις μας είναι και μια μεγάλη προσπάθεια ενημέρωσης για τις βλαβερές συνέπειες του Oradexon με στόχο να μειωθούν οι χρήστες και εν τέλει να σταματήσει η χρήση του. Παράλληλα η ActionAid Bangladeshασκεί πίεση στις πατρόνες να σταματήσουν τη χορήγηση στα νεαρά κορίτσια, αλλά και στις τοπικές αρχές να εντείνουν τους ελέγχους και να κάνουν τη νομοθεσία πιο αυστηρή. Μία απο τις πιό σημαντικές μας παρεμβάσεις είναι το κέντρο Εκπαίδευσης και Δημιουργικής Απασχόλησης για παιδιά εκδιδόμενων γυναικών που λειτουργούμε στη Faridpur. Παρέχει στέγη, τροφή και εκπαίδευση σε δεκάδες κορίτσια και αγόρια της περιοχής.
Τα παιδιά που μένουν στον ξενώνα εκτός από εκπαίδευση και τροφή, μεγαλώνουν σε ένα ασφαλές και υγιές περιβάλλον αφού πλέον δεν βρίσκονται στο ίδιο δωμάτιο με τις μητέρες τους ενώ εκείνες δουλεύουν. Η Etyείναι ένα από αυτά τα κορίτσια και μοιράζεται μαζί μας την ιστορία της. Οι μητέρες φυσικά μπορούν να επισκέπτονται τα παιδιά τους όποτε θέλουν και τα βλέπουν καθημερινά, καθώς ο ξενώνας βρίσκεται πολύ κοντά τους. Η ActionAid προσπαθεί να επεκτείνει τον ξενώνα καθώς η πληρότητα του έχει φτάσει στο όριο και δεν μπορεί να φιλοξενήσει άλλα παιδιά.
Η εκπομπή το“Κουτί της Πανδώρας” του Κώστα Βαξεβάνη ταξίδεψε μαζί μας ως το Μπανγκλαντές και κατέγραψε τις συγκλονιστικές ιστορίες των κοριτσιών της Faridpur, το θέμα κακοποίησης γυναικών με οξύαλλά και την σκληρή πραγματικότητα των φτωχών κατοίκων της μακρινής αυτής χώρας. Προβάλλεται σήμερα, Μεγάλη Τρίτη στις 23.00 στη ΝΕΤ.
Φωτογραφίες: Vicky Markolefa / ActionAid Hellas και GMB/Panos/ActionAid
