Ή καλύτερα, οι 15 φορές που γνωρίζουμε. Γιατί σίγουρα είναι πολύ περισσότερες. Αυτό ανέδειξε το Κοινωνικό Πείραμα της ActionAid για τον ρατσισμό. Πως ο σεβασμός και η αλληλεγγύη και το θάρρος και η ενσυναίσθηση είναι ακόμα εδώ. Και είναι δυνατά. Και είναι αυθόρμητα. Και κάνουν την πόλη μας και την Ελλάδα και την ζωή μας να μοιάζει τόσο ομορφότερη…
Αυτά σκεφτόμουν στις 20 Φεβρουαρίου, στα γυρίσματα του κοινωνικού πειράματος. Κι ήθελα να αγκαλιάσω τη μεγάλη κυρία με το παλτό της που τακτοποίησε αναλόγως τον ηθοποιό/ ρατσιστή « Έχεις την εντύπωση ότι διαφέρουμε; Την ίδια αξία έχουμε όλοι». Και να της πω πόσο σπουδαία είναι.
Το κοινωνικό πείραμα της ActionAid πραγματοποιήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου στο κέντρο της Αθήνας σε 2 στάσεις λεωφορείου (Συγγρού Φιξ), με θέμα το ρατσισμό. Δύο ηθοποιοί, ο ένας από το Μπαγκλαντές κι ο άλλος από την Ελλάδα, προσποιήθηκαν μια σκηνή φραστικής ρατσιστικής επίθεσης. Στο περιστατικό ο ηθοποιός από το Μπαγκλαντές κάθεται στο παγκάκι της στάσης και ο ηθοποιός από την Ελλάδα ενοχλείται και του επιτίθεται φραστικά. Οι κάμερες κατέγραφαν τις αληθινές αντιδράσεις των ανθρώπων που περίμεναν το λεωφορείο. Περισσότερα από 200 άτομα παρακολούθησαν τη σκηνή, η οποία επαναλήφθηκε 22 φορές σε 8 ώρες μπροστά σε διαφορετικούς κάθε φορά παρευρισκομένους. Τα αποτελέσματα ήταν τόσο ελπιδοφόρα: 4 φορές ο κόσμος αδιαφόρησε, 2 φορές τάχθηκε υπέρ της ρατσιστικής συμπεριφοράς,1 φορά παρατηρήθηκαν συγχρόνως οι δύο αντιδράσεις, αλλά 15 φορές ο κόσμος στη στάση υπερασπίστηκε τον άνθρωπο που δέχτηκε τη ρατσιστική επίθεση.
Εμείς παρακολουθούσαμε από απόσταση με κυριολεκτικά κομμένη την ανάσα. Όχι από αγωνία για το γύρισμα. Από αγωνία για το τι θα μάθουμε για εμάς, για αυτό που συμβαίνει εδώ και τώρα σε εμάς τους ίδιους, στην Ελλάδα, στους Έλληνες. Μπροστά μας εμφανίστηκαν οι ψηφίδες του σύγχρονου αθηναϊκού μωσαϊκού: αδιαφορία, σιωπή, ξενοφοβία, νεοελληνικός ψευτοτσαμπουκάς, αλλά κυρίως και πάνω από όλα αίσθηση του δικαίου, αυθεντικότητα, ανθρωπιά και αλληλεγγύη, αλληλεγγύη που προκαλούσε δάκρυα και ανατριχίλα και γλύκαινε καρδιές. «Σεβασμός, ξέρετε τι σημαίνει; Αυτοσεβασμός; Ξέρετε; Έχετε;» «Δεν σου αξίζει να λέγεσαι Έλληνας, πάρε δρόμο», «Όλοι την ίδια αξία έχουμε, είμαστε όλοι ίσοι», «Το χρώμα του σε πείραξε;» είναι μόνο κάποιες από τις φράσεις που μας έμειναν. Ανήκουν σε άντρες και γυναίκες όλων των ηλικιών που όντας ανυποψίαστοι περαστικοί αντέδρασαν αυθόρμητα προστατεύοντας τον μετανάστη. Μια κοπέλα έβαλε τα κλάματα όταν μετά την κινηματογράφηση της είπαμε ότι πρόκειται για πείραμα που κινηματογραφείται. Όταν την ρωτήσαμε γιατί η απάντηση ήταν αποστομωτική: «Από ανακούφιση που δεν ήταν αλήθεια».
Όλα αυτά μας δείχνουν ότι η ανοχή μας μπροστά στα φαινόμενα ρατσισμού νικιέται από την αλληλεγγύη. Ότι ο θυμός για την έλλειψη σεβασμού στην ισότητα ξεπερνά την αδιαφορία, ξεπερνά την συνενοχή της σιωπής.
Το πείραμα μας θύμισε και κάτι ακόμα. Ότι απέναντι στην αδικία, σε κάθε μορφής αδικία είμαστε πιο δυνατοί από αυτό που νομίζουμε. Και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά οι άνθρωποι για τους οποίους δουλεύουμε στις περιοχές δράσης της ActionAid. Το γνωρίζουν οι Ντάλιτ που ανήκουν στην κάστα των Ανέγγιχτων στην Ινδία, το γνωρίζουν οι γυναίκες πολλών χωρών της Αφρικής που δεν έχουν δικαίωμα στην ιδιοκτησία γης ή στην κληρονομιά, το γνωρίζουν οι μικροκαλλιεργητές της Σενεγάλης και της Τανζανίας που βλέπουν τις πολυεθνικές να τους αρπάζουν την γη σε μία νύχτα. Και ξέρετε τι κάνουν; Διεκδικούν τα δικαιώματά τους. Ας τους στηρίξουμε παίρνοντας θέση υπέρ τους όπου κι αν βρίσκονται αυτοί που μας χρειάζονται: στο παγκάκι της στάσης ή στην καλύβα της Αιθιοπίας. Όπως είπε και η αγαπημένη μου κυρία με 5 λέξεις «την ίδια αξία έχουμε όλοι».
……………………………….
Στήριξε κι εσύ την δράση της ActionAid και ξεκίνα κάτι σπουδαίο σήμερα: Γίνε Ανάδοχος Παιδιού!