Ο Αστερίας στη θάλασσα

Κάπου, κάποτε, σε ένα μέρος παραθαλάσσιο, η θάλασσα τραβήχτηκε στα ανοιχτά. Το φαινόμενο της παλίρροιας είχε σαν αποτέλεσμα εκατομμύρια αστερίες που βρίσκονταν στα ρηχά, να αργοπεθαίνουν στην άμμο. Κόσμος μαζεύτηκε στην ακτή και κοιτούσε το θλιβερό αυτό θέαμα. Κάπου εκεί, ένα παιδί προχώρησε μπροστά, έσκυψε, έπιασε έναν αστερία και τον πέταξε με όλη του τη δύναμη προς τα ανοιχτά, εκεί που η θάλασσα κάλυπτε ακόμα τον πυθμένα. Έσκυψε, έπιασε και δεύτερο. Και τρίτο. Ο κόσμος στην ακτή τον παρακολουθούσε σκεφτικός. Κάποιος του φώναξε «δε βλέπεις ότι είναι μάταιο; Όσους αστερίες κι αν πετάξεις, είναι εκατομμύρια, δεν έχει νόημα.» Και το παιδί αποκρίθηκε, κρατώντας στο χέρι έναν ακόμα αστερία, έτοιμος να τον στείλει πίσω στη θάλασσα: «Ναι, αλλά για αυτόν τον αστερία έχει νόημα.»

Την αλληγορική αυτή ιστορία μας διηγήθηκε η Νάταλι από την ActionAid στη διάρκεια του εθελοντικού μας ταξιδιού στη Μοζαμβίκη για να τονίσει τη συμβολή των 27 εθελοντών σε εκείνο το ταξίδι.  Κράτησέ την, θα επανέλθω στο τέλος.

Για αυτή τη συμβολή παίρνεις την απόφαση να συμμετέχεις σε ένα εθελοντικό ταξίδι. Ωστόσο, όσα ντοκιμαντέρ κι αν δεις, όσες φορές κι αν διαβάσεις μαρτυρίες σαν αυτή εδώ για εθελοντικά ταξίδια, δεν είσαι και δε θα είσαι ποτέ προετοιμασμένος για αυτό που θα βιώσεις. Δε θα μπω στη διαδικασία να το περιγράψω, ακριβώς για αυτό το λόγο: ποτέ δε θα είσαι έτοιμος για αυτό που θα νιώσεις. Θα φωτίσω μόνο μία πτυχή. Θα νιώσεις θυμό. Πολύ θυμό.

Θα θυμώσεις γιατί θα καταλάβεις ότι τα προβλήματα που σε απασχολούν, για κάποιους ανθρώπους όπως η οικογένεια της μικρής Άλις (φωτο) είναι πολυτέλεια έστω και η σκέψη τους ότι κάπου σε κάποια μακρινή χώρα σαν την Ελλάδα υπάρχει κόσμος που όντως τον απασχολούν.

Θα θυμώσεις για κάθε φορά που άφηνες το ζεστό νερό στο μπάνιο να τρέχει πάνω σου για 5 λεπτά, όταν καταλάβεις ότι για την ίδια ποσότητα νερού (πιο βρώμικο, πιο κρύο), η Άλις θέλει 10 δρομολόγια των 2 χιλιομέτρων το καθένα για να το μεταφέρει στο σπίτι της.

Θα θυμώσεις για κάθε βιβλίο που έσκιζες/έκαιγες/πέταγες στο τέλος της σχολικής χρονιάς, όταν η Άλις αυτά τα βιβλία θα τα δώσει στην επόμενη σχολική χρονιά σε ένα μικρότερο παιδί που θα κάνει την τάξη που έκανε η ίδια πέρσι. Και ξανά, και ξανά, μέχρι να επέλθει η πλήρη φυσιολογική φθορά του βιβλίου.

Θα θυμώσεις γιατί γκρίνιαξες  στη μητέρα/γυναίκα σου που σήμερα μαγείρεψε φασολάδα και όχι μακαρόνια, όταν για την Άλις το φαγητό θα είναι πάντα το ίδιο, με 2-3 παραλλαγές, ισοβίως.

Θα θυμώσεις γιατί τα δικά σου αυτονόητα – ασφάλεια, νερό, φαγητό, ηλεκτρικό, ρούχα, κρεβάτι να κοιμηθείς – για την Άλις είναι είτε καθημερινός αγώνας κατάκτησης, είτε πολυτέλεια που δεν έζησε ποτέ.

Θα θυμώσεις γιατί το κρυστάλλινο πρόσωπο  της Άλις αλλά και όλων, μικρών και μεγάλων, απαλλαγμένο από κάθε είδους κακία, καχυποψία, φθόνο, ζήλια, ματαιοδοξία, γκρίνια δε το βλέπεις στη χώρα σου. Για την ακρίβεια δε το βλέπεις ούτε στον καθρέφτη σου.

Θα θυμώσεις γιατί η Άλις ήρθε και σε πήρε μια αγκαλιά χωρίς να σε ξέρει, όταν εσύ σε κάποιον που δε ξέρεις δε βρίσκεις λόγο να του πεις ούτε καλημέρα.

Θα θυμώσεις γιατί μετά τα τόσα γέλια της Άλις, στο τέλος της ημέρας θα καταλάβεις ότι εσύ, ο ευλογημένος που μεγάλωσες χωρίς τις δικές της στερήσεις, γελάς πολύ λιγότερο από εκείνη.

Σε ένα εθελοντικό ταξίδι της ActionAid, το όφελος είναι αμφίδρομο. Βάζεις το λιθαράκι σου για να αλλάξεις μια ανυπέρβλητη μέχρι τη στιγμή που εμφανίστηκες εσύ και άλλοι 30 εθελοντές δυσκολία μιας κοινότητας. Μια σχολική αίθουσα για παράδειγμα, όπως ήταν το δικό μας έργο στο Μαρακουένε της Μοζαμβίκης. Εμείς το χτίσαμε, εμείς το χρηματοδοτήσαμε, και ξέρεις πως για πάντα, κάπου σε κάποια μακρινή για σένα χώρα, η Άλις θα σε ευχαριστεί γιατί της άλλαξες μια καθημερινότητα προς το καλύτερο. Άλλαξες τον κόσμο; Όχι. Εξασφάλισες παγκόσμια ειρήνη; Ούτε. Πέταξες, όμως, έναν αστερία στη θάλασσα.

Ωστόσο, αν έπρεπε να επιλέξω έναν και μόνο λόγο για να σε παροτρύνω να συμμετέχεις σε ένα εθελοντικό ταξίδι, αυτός είναι άλλος. Και θα ακουστεί εγωιστικός, αλλά το αποτέλεσμα είναι βαθιά συλλογικό: Κάνε το για σένα. Κάνε το για σένα, κάνε το για πάρτη σου. Δεν ασχολήθηκα τυχαία με το θυμό: σταδιακά ο θυμός θα ωριμάσει, και η εμπειρία που έζησες θα σε κάνει να αναθεωρήσεις ένα μεγάλο μέρος της ζωής σου και της συμπεριφοράς σου. Όταν γυρίσεις πίσω, θα είσαι ένας διαφορετικός άνθρωπος. Όχι απλά καλύτερος άνθρωπος, αλλά ένας διαφορετικός άνθρωπος. Θα το δεις στη σχέση σου με τον εαυτό σου, τα προβλήματά σου, τους γύρω σου. Και πίστεψέ με, αυτή η αλλαγή, είναι όμορφα μεταδοτική στις συναναστροφές σου με τους δικούς σου ανθρώπους.

Η ιστορία της Νάταλι είχε ένα λάθος το οποίο μπόρεσα να κατανοήσω αρκετά αργότερα, όταν είχα ήδη γυρίσει πίσω στην Ελλάδα, με όλα τα βιώματα να ωριμάζουν μέσα μου. Είχα κι εγώ την αίσθηση πως πέταξα τον αστερία στη θάλασσα. Όχι. Αυτό που απέτυχα να καταλάβω ήταν πως ο αστερίας όλο αυτό τον καιρό ήμουν εγώ. Και η Άλις ίσως να μην προλάβει να πετάξει όλους τους αστερίες αυτού του κόσμου στη θάλασσα, αλλά εσύ τουλάχιστον έχεις το προνόμιο να ξέρεις. Ναι, τώρα πια ξέρεις…

Γλυκιά μου Άλις, με πέταξες στη θάλασσα. Και θα σε θυμάμαι πάντα γι’ αυτό.

Γίνει Ανάδοχος Παιδιού και βοήθησε τη ζωή παιδιών σαν την Άλις.