Με φωνές πως «γίναμε μπανανία» και υπονοούμενα (λόγω του αδύνατου να αποδειχθεί) περί νοθείας διαφήμιζε η αυστριακή ακροδεξιά την προσφυγή εναντίον της οριακής της ήττας στην προεδρική κάλπη -με το Συνταγματικό Δικαστήριο τελικά να την ξαναστήνει, όχι επειδή διαπιστώθηκε νοθεία αλλά μόνο παρατυπίες. Η Βιέννη τώρα δείχνει στην ίδια την ακύρωση ως απόδειξη πως η Αυστρία είναι ευνομούμενο κράτος και η πολιτική της ηγεσία… επιχαίρει και απαντά: «Όχι, δεν είμαστε μπανανία».

Η απόφαση δεν έχει προηγούμενο σε ολόκληρη τη μεταπολεμική Ευρώπη -ή εν γένει τον δυτικό κόσμο- και δεν έπεσε σαν βόμβα μόνο στην Βιέννη. Τώρα, πιθανότατα το Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο, θα πρέπει να επαναληφθεί εκείνη η μάχη θρίλερ στην οποία τελικά ο διακομματικός Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν είχε καταφέρει να επικρατήσει στο νήμα απέναντι στον ακροδεξιό Νόρμπερτ Χόφερ.

Το πρώτο σημαντικό σημείο να προσέξει κανείς είναι το σκεπτικό του Συνταγματικού Δικαστηρίου: Ανακοινώνοντας την απόφαση, οι δικαστές υπογράμμισαν σε αρκετά σημεία πως δεν διαπιστώθηκε νοθεία αλλά αρκετές παρατυπίες που «δεν θα μπορούσαν να αποκλείσουν τίποτε». Δεν προέκυψε όμως σε καμία περίπτωση απόδειξη για αλλοίωση της λαϊκής βούλησης, τόνιζαν και επαναλάμβαναν.

Οι παρατυπίες εκείνεςεπικεντρώνονταν ουσιαστικά σε πρόωρο άνοιγμα των επιστολικών ψήφων, καταμέτρησή τους πριν έρθουν στα εκλογικά τμήματα οι αντιπρόσωποι, καταμέτρηση στη συνέχεια ενώ απουσίαζαν μέλη της εφορευτικής επιτροπής, και «χαλαρή» τήρηση του πρωτοκόλλου -υπογραφές που έμπαιναν στις καταστάσεις καταμέτρησης μόνο «για το τυπικό» της υπόθεσης.

Όπως άφησε να εννοηθεί το Συνταγματικό Δικαστήριο στην απόφασή του, και όπως γνωρίζουν και αρκετοί σε όλο τον κόσμο (σε «μπανανίες» και μη), τη νύχτα μίας εκλογικής καταμέτρησης πολλές φορές ο τύπος περνάει σε δεύτερη μοίρα. Αυτό φαίνεται ότι συνέβη, και μάλιστα σε έκταση που -θεωρητικά- θα μπορούσε να είχε ανοίξει την πόρτα σε αλλοίωση που εξαιτίας της οριακής διαφοράς δεν αποκλείεται, πάλι θεωρητικά, να είχε γείρει την πλάστιγγα.


«Νοθεία δεν είδαμε, αλλά οι κανονισμοί είναι κανονισμοί…»

Έτσι, οι δικαστές αισθάνθηκαν αναγκασμένοι να ακυρώσουν την εκλογή λέγοντας πως «η ακριβής τήρηση των προδιαγραφών διαφυλάσσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στη Δημοκρατία».

Μπορεί να φαίνεται μία ρητορικά όμορφη αλλά κενή επίκληση στις θεμελιώδεις αξίες του πολιτεύματος, αλλά μία ματιά στο αυστριακό Διαδίκτυο θα αποδείξει το αντίθετο: Αν δει κανείς ποια είναι η λέξη που επανερχόταν συνεχώς στις δηλώσεις του FPÖ αλλά και αρκετών υποστηρικτών του, και ποια λέξη βάζουν με ερωτηματικό οι τίτλοι όλων των εφημερίδων το Σάββατο -τη λέξη «μπανανία»- θα καταλάβει ότι αυτό είχε καταλήξει το διακύβευμα της υπόθεσης.

Το ακροδεξιό FPÖ φρόντιζε, κατά τη συνήθη πρακτική του, να περνά ως υπονοούμενα όποιους ισχυρισμούς δεν μπορούσε να αποδείξει, εν προκειμένω την υπόνοια ότι του είχαν «κλέψει» την προεδρία με νοθεία.

Για αυτό και τόσο ο αυστριακός καγκελάριος Κρίστιαν Κερν όπως και ο Μπέλεν (που θα ορκιζόταν πρόεδρος την επόμενη εβδομάδα) υποδέχθηκαν θετικά την απόφαση ως «απόδειξη ότι το Κράτος Δικαίου λειτουργεί στην εντέλεια» (Κέρν) και ως ετυμηγορία «που θα περάσει με θετικό τρόπο στην Ιστορία» (Μπέλεν). Το μήνυμα που ήθελαν να περάσουν, το οποίο απηχούν και τα κεντρικά άρθρα στις αυστρικές εφημερίδες, είναι ότι μπορεί να υπάρχει… προχειρότητα, αλλά «η Αυστρία δεν είναι μπανανία».

Η έκβαση του νέου γύρου είναι πιο αβέβαιη από ποτέ και στο κλίμα προστίθεται η ατμόσφαιρα μετά το Brexit -που θα μπορούσε να προσθέσει δυναμική στο στρατόπεδο του ευρωσκεπτικιστικού FPÖ (για αυτό και, ξανά, ήταν η γαλλίδα Μαρίν Λεπέν ή ο ιταλός Ματέο Σαλβίνι που καλωσόρισαν την ετυμηγορία του αυστριακού Ανώτατου Δικαστηρίου).

Μέχρι να ξαναστηθεί η κάλπη, στη Βιέννη δεν θα υπάρχει κανένας «κανονικός» πρόεδρος, αλλά τρεις υπηρεσιακοί: Ο απερχόμενος Χάιντς Φίσερ, ο μέχρι πρότινος διάδοχός του Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν και ο οριακά ηττημένος Νόρμπερτ Φίσερ θα μοιράζονται την ηγεσία.

Ενδεικτική του πόσο μισογεμάτο θέλει να δει η κυβέρνηση την ετυμηγορία είναι όχι μόνο η χαλαρότητα αλλά και το… χιούμορ στο οποίο καταφεύγει. Ο αυστριακός πρέσβης στο Ισραήλ Μάρτιν Βάις έγραψε με νόημα στο Twitter: «Κάποιες φορές, η επανάληψη της ψηφοφορίας δεν είναι και το χειρότερο πράγμα στον κόσμο. Αν κάποιος στη Βρετανία χρειάζεται το τηλέφωνο του αυστριακού Συνταγματικού Δικαστηρίου, είναι το +43-1-531220».

Sometimes, a re-vote is not the worst thing in the world. If someone in the UK needs the phone-number of our Supreme Court: +43-1-531220

— Martin Weiss (@martinoweiss) July 1, 2016

Βασίλης Ψυχογιός

Πώς θα ήταν αν το βρετανικό δημοψήφισμα αντί για Brexit είχε βγάλει το Remain δεν θα το μάθει κανείς. Αρχίζουμε όμως να μαθαίνουμε πώς θα ήταν η εκστρατεία αν η καμπάνια του Remain είχε επιλέξει να γίνει λίγο πιο επιθετική, καθώς «βγαίνουν στο φως» οι αφίσες που είχαν τελικά απορριφθεί για να διαφημίσουν το «Μένουμε».

Τα πόστερ, μερικά από τα οποία δημοσιεύει την Παρασκευή και ο Guardian μεταξύ άλλων, έχουν αρχίσει να διαδίδονται στο Διαδίκτυο τις ημέρες μετά το δημοψήφισμα.

Ορισμένα μπορεί να είναι μεν κάπως άνευρα, αλλά δεν τους λείπει το όραμα. Άλλα όμως είναι φλεγματικά σε τέτοιο -βρετανικό- βαθμό που η απολαυστικότητά τους ξεπερνά την όλα τα υπόλοιπα (των προσβολών συμπεριλαμβανόμενων).

Ένα από αυτά είναι πόστερ που έδειχνε τα τέσσερα μεγάλα ονόματα του Brexit και έθετε το αφοπλιστικό ερώτημα «εάν θα θέλατε να μείνετε μόνοι σε ένα μικρό νησί με αυτούς εδώ».

Άλλο, ίσως κάπως τρομολαγνικό, επισημαίνει πως από την στιγμή που βγει η περόνη από τη χειροβομβίδα δεν υπάρχει γυρισμός.

Άλλο δείχνει τον Φάρατζ με το μικρόφωνο να μοιάζει λιγάκι με το μουστάκι του Χίτλερ και να καλεί: «Μένουμε στα λογικά μας».

Ένα άλλο, κάπως πιο ποιητικό, οπτικοποιεί το άλμα στο κενό και αναρωτιέται «πώς θα είναι αν φύγουμε».

Άλλη αφίσα επικαλείται το επιχείρημα ότι η Βρετανία μπορεί να συνδιαμορφώσει το μέλλον της ΕΕ μόνο μένοντας.

Άλλο πόστερ καλούσε τους βρετανούς να σκεφτούν «το μέλλον των παιδιών τους», δείχοντας μία έγκυο από την κοιλιά της οποίας «ακούγεται» το «είμαι μέσα».

Από το Νταγκεστάν του ρωσικού Καυκάσου, το Ουζμπεκιστάν και την Κιργιζία κατάγονται οι τρεις βομβιστές αυτοκτονίας που αιματοκύλισαν το διεθνές αεροδρόμιο «Ατατούρκ» της Κωνσταντινούπολης, σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης και δηλώσεις αξιωματούχων. Στους 43 -εκ των οποίων 19 πολίτες ξένων χωρών- ανήλθε ο απολογισμός των νεκρών της επίθεσης.

Τούρκος αξιωματούχος επιβεβαίωσε υπό καθεστώς ανωνυμίας στο πρακτορείο Reuters τις εθνικότητες των καμικάζι. Ανάλογες πληροφορίες μεταδίδουν το πρακτορείο Dogan και άλλα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, ωστόσο επί του παρόντος δεν έχει γίνει κάποια επίσημη ανακοίνωση.

Κατά πληροφορίες ένας εκ των δραστών ονομάζεται Οσμάν Βαντίνοφ, κατάγεται από τον ρωσικό Καύκασο και φέρεται να είχε περάσει στην Τουρκία από την Ράκα της Συρίας, ντε φάκτο πρωτεύουσα του Ισλαμικού Κράτους, το 2015.

Όλα τα στοιχεία παραπέμπουν στο Ισλαμικό Κράτος, δήλωσε την Πέμπτη ο υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας Εφκάν Αλά μιλώντας ενώπιον της Εθνοσυνέλευσης. Ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ είχε δηλώσει επίσης την Τετάρτη πως «όλες οι σκέψεις μας σχετικά με τους δράστες στρέφονται στο Ισλαμικό Κράτος».

Πάντως, ακόμη δεν έχει υπάρξει ανάληψη ευθύνης για το αιματοκύλισμα.

Ο Εφκάν Αλά υπογράμμισε τη σημασία της διεθνούς συνεργασίας εναντίον της τρομοκρατίας διευκρινίζοντας ότι μετά από συνεργασία με 145 χώρες, η Τουρκία απαγόρευσε σε 50.177 άτομα την είσοδο στη χώρα, ενώ απελάθηκαν από τη χώρα, 3.603 άτομα. Σύμφωνα με τον υπουργό, μέχρι σήμερα έχουν προσαχθεί 5.310 μέλη της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος.

Ο ίδιος ανακοίνωσε επίσης πως έχει φθάσει στους 43 ο αριθμός των νεκρών, εκ των οποίων οι 19 είναι πολίτες ξένων χωρών. Αυτή τη στιγμή νοσηλεύονται σε διάφορα νοσοκομεία της Κωνσταντινούπολης 94 άτομα που τραυματίστηκαν κατά την επίθεση.

Η τουρκική αστυνομία συνέλαβε 13 άτομα, εκ των οποίων οι τρεις είναι πολίτες ξένων χωρών, σε εφόδους που πραγματοποίησε στην Κωνσταντινούπολη σε σχέση με την επίθεση της Τρίτης.

Αυτοί είναι οι καμικάζι

Στις δύο φωτογραφίες που ελήφθησαν από τις κάμερες ασφαλείας εμφανίζεται ένας από τους καμικάζι έξω από τον τερματικό σταθμό πτήσεων εξωτερικού.

Σε μία άλλη σειρά φωτογραφιών, ένας άλλος καμικάζι φαίνεται να έχει πέσει στο έδαφος, προφανώς από πυρά των ανδρών ασφαλείας και ένας αστυνομικό τον πλησιάζει και στη συνέχεια απομακρύνεται γρήγορα από δίπλα του. Οι ίδιες εικόνες φαίνονται και στο βίντεο που δόθηκε στη δημοσιότητα.

Ήδη, λίγες ώρες μετά τις επιθέσεις, κυκλοφορούσε στο YouTube βίντεο από τη στιγμή της έκρηξης σε μία από τις πύλες εισόδου του κτηρίου. Στο σημείο εκείνο ένας από τους καμικάζι έγινε αντιληπτός, πιθανώς στον έλεγχο ασφαλείας, πυροβόλησε με καλάσνικοφ εναντίον του πλήθους που αρχίζει να τρέχει και στη συνέχεια εμφανίζεται η λάμψη από την έκρηξη.

Save

Σε ποινές φυλάκισης με αναστολή καταδικάστηκαν οι πληροφοριοδότες του σκανδάλου Lux Leaks. Έντονη κριτική ασκείται για τη δικαστική απόφαση που τιμωρεί μια κίνηση που στόχευε στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος.

Οι αποκαλύψεις των Αντουάν Ντελτούρ και Ραφαέλ Αλέ που αφορούσαν φορολογικές συμφωνίες με μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους προκάλεσαν ηχηρές αντιδράσεις την περίοδο 2012-2014. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα οι φόροι που απέδωσαν κάποιοι όμιλοι δεν ανέρχονταν ούτε σε 1% επί των κερδών τους. Συζήτηση περί διαφάνειας ξεκίνησε στην ΕΕ όταν αποκαλύφθηκε το μέγεθος του σκανδάλου.

Οι δύο κατηγορούμενοι εργάζονταν για την εταιρεία παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών Pricewaterhouse Coopers, από όπου και άντλησαν τις πληροφορίες περί φοροδιαφυγής των εταιρειών. Ο Ντελτούρ αντέγραψε 45.000 σελίδες που αφορούσαν εκτιμήσεις φορολογητέων ποσών των ομίλων.

Το δικαστήριο καταδίκασε τους δύο βασικούς κατηγορούμενος σε ποινές φυλάκισης με αναστολή (12μηνης και 9μηνης διάρκειας) και σε χρηματικά πρόστιμα. Οι καταδικασθέντες αναμένεται να ασκήσουν έφεση στις αποφάσεις.

Η Άνια Όστερχαους από την ΜΚΟ Διεθνής Διαφάνεια εξηγεί για ποιο λόγο η αθώωση των Ντελτούρ και Αλέ είναι δύσκολη υπόθεση, επισημαίνοντας ότι «η προστασία των πληροφοριοδοτών στο Λουξεμβούργο είναι περιορισμένη. Η νομοθεσία δεν σε προστατεύει όταν αποκαλύπτεις πληροφορίες. Αυτό είναι προβληματικό και πρέπει να αλλάξει οπωσδήποτε και να επεκταθεί».

«Σκάνδαλο» η δικαστική απόφαση

Η είδηση της επιβολής ποινής στους δύο άντρες προκάλεσε την έντονη δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης αλλά και ανθρώπων από τον χώρο της πολιτικής. «Σκάνδαλο» χαρακτήρισαν πολλοί την απόφαση του δικαστηρίου, που τιμωρεί μια κίνηση η οποία στόχο είχε την ενημέρωση και την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. Μπορεί το δικαστήριο να παραδέχτηκε ότι στην περίπτωση των κατηγορουμένων επρόκειτο για πληροφοριοδότες και όχι για απλούς εγκληματίες, παρ’ όλα αυτά όμως προχώρησε στην καταδίκη τους.

Μπορεί το αποτέλεσμα της δίκης να είναι απογοητευτικό, η κίνηση ωστόσο των δύο πρώην συναδέλφων θεωρείται από πολλούς μεγάλη επιτυχία.

Σε αυτό συμφωνεί και ο γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων Σβεν Γκίγκολντ. «Ο Ντελτούρ και ο Χαλέ πραγματικά πέτυχαν κάτι. Χωρίς τη δημοσίευση των πληροφοριών τους θα δίνονταν ακόμη αυτές οι εκτιμήσεις φορολογητέων ποσών. Μπορεί σήμερα να υπάρχουν ακόμη αλλά τώρα διασταυρώνονται με τις οικονομικές υπηρεσίες που έχουν ζημιωθεί. Και αυτό είναι σημαντική πρόοδος».

Η συνέχεια θα δοθεί στο δικαστήριο αφού οι δυο κατηγορούμενοι ασκήσουν έφεση.

Ματίας φον Χάιν / Αλεξάνδρα Κοσμά

Θα αγνοήσει, όπως και ο Αλέξης Τσίπρας, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ο διάδοχος του Κάμερον; Ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα σε ένα Brexit που δεν θέλει κανείς και ένα Grexit που τελικά δεν έγινε ποτέ.

Μεγάλο το δίλημμα για έναν πρωθυπουργό. Θα πρέπει να πάρει την πιο δύσκολη απόφαση της πολιτικής του καριέρας έπειτα από ένα δημοψήφισμα που προκήρυξε ο ίδιος. Να το αγνοήσει για να διασώσει τη χώρα του από την αστάθεια και τις οικονομικές αναταράξεις ή όχι;

Δεν πρόκειται για αρχαία ελληνική τραγωδία ή σαιξπηρικό δράμα. Πρόκειται για μια πραγματικότητα που σε διάστημα δώδεκα μηνών συνέβη δύο φορές στη σύγχρονη Ευρώπη. Ανάμεσα στο ελληνικό δημοψήφισμα τον Ιούλιο 2015 και ένα χρόνο αργότερα στο βρετανικό υπάρχουν αξιοπρόσεκτοι παραλληλισμοί αλλά και σημαντικές διαφορές.

Δικλείδα ασφαλείας τα δημοψηφίσματα

Τον περασμένο Ιούλιο ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ζήτησε από τον ελληνικό λαό να του προσφέρει κάλυψη στις διαπραγματεύσεις με τους ευρωπαίους εταίρους. Εσπευσμένα προκήρυξε δημοψήφισμα και ο λαός στην πλειοψηφία του τον κάλυψε: το 60% των ψηφοφόρων τάχθηκε εναντίον των μέτρων λιτότητας των δανειστών.

Δεν πρόλαβε να περάσει μια εβδομάδα και ο Τσίπρας αναγκάστηκε να δεχθεί τελικά τους «επονείδιστους» όρους. Ένα χρόνο αργότερα κλήθηκαν και οι Βρετανοί στις κάλπες για να απαντήσουν σε ένα εξαιρετικά σημαντικό ερώτημα για το μέλλον τους, την παραμονή τους στους κόλπους της ΕΕ.

Την περασμένη εβδομάδα και παρά τις εκκλήσεις του βρετανού πρωθυπουργού να ταχθούν υπέρ της παραμονής, ποσοστό 52% προτίμησε την έξοδο. Όπως ο Τσίπρας έτσι και ο Κάμερον προκήρυξε δημοψήφισμα με δική του πρωτοβουλία. Και οι δύο είχαν τη σαφή πλειοψηφία στη Βουλή, που τους δικαιολογούσε να υποθέσουν ότι οι λαοί τους θα τους ακολουθούσαν. Αλλά και στις δύο περιπτώσεις τα συντάγματα δεν προέβλεπαν σαφείς δεσμεύσεις για την εφαρμογή του αποτελέσματος των δημοψηφισμάτων.

Πριν ένα χρόνο αρκετοί παρατηρητές είχαν την απόλυτη βεβαιότητα ότι η Ελλάδα με το δημοψήφισμα είχε πλέον επισφραγίσει την έξοδό της από το ευρώ. Το Grexit έμοιαζε πλέον αναπόφευκτο. Αλλά, αυτό ακριβώς θέλησε να αποφύγει ο Τσίπρας. Και υποχώρησε στον αλύπητο αγώνα κατά τον δανειστών.

Η Βρετανία βρίσκεται τώρα ενώπιον αυτού που ο Κάμερον θέλει να αποφύγει: ενός Brexit. Και στις δύο χώρες οι λαοί ένοιωσαν να αδικούνται από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Και στις δύο χώρες οι ηγεσίες τους πρόσφεραν δικλίδα ασφαλείας.

Θα αγνοήσει ο διάδοχος του Κάμερον το δημοψήφισμα;


Και εδώ έρχονται οι διαφορές. Παρά το ότι ο Κάμερον είχε καλά σχεδιάσει το δημοψήφισμα, στο τέλος το πράγμα στράβωσε σε τέτοιο βαθμό που αναγκάστηκε να δηλώσει την παραίτησή του μια κιόλας ημέρα μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος.

Αντίθετα, ο Τσίπρας υπέγραψε μεν τους όρους του τρίτου μνημονίου, αλλά μπόρεσε να κρατηθεί στην εξουσία. Και η Ευρώπη το καλοκαίρι του 2015 πήρε μια βαθιά ανάσα για το Grexit που τελικά απεφεύχθη. Θα γίνει το ίδιο και με το Brexit;

Σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος στο χθεσινό συμβούλιο κορυφής της ΕΕ με πρώτη την καγκελάριο Μέρκελ επιμένει ότι σε αυτή τη διαδικασία δεν υπάρχει πισωγύρισμα. Παράλληλα ωστόσο δηλώνει, όπως και άλλοι υψηλόβαθμοι εταίροι της στην ΕΕ, ότι το μπαλάκι βρίσκεται στο τερέν των Βρετανών και ότι μόνο η κυβέρνηση του Λονδίνου μπορεί να καταθέσει επίσημο αίτημα για την έξοδό της από την ΕΕ.

Αξιοπερίεργο είναι επίσης ότι ακόμη και το στρατόπεδο των νικητών υπέρ του Brexit φαίνεται να πατά φρένο. «Δεν πρέπει να πάρουμε βιαστικές αποφάσεις», είπε ο συνεχώς αναμαλλιασμένος αντίπαλος του Κάμερον, Μπόρις Τζόνσον, που κατά τα άλλα προτίμησε να μην κάνει άλλα σχόλια.

«Γίνεται σαφές ότι το στρατόπεδο του Brexit δεν διαθέτει κανένα σχέδιο για το τι μέλλει γενέσθαι» παρατήρησε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Το δημοψήφισμα άφησε πολιτικό χάος στη Βρετανία. Τόσο στους εργατικούς όσο και στους συντηρητικούς κανείς δεν ξέρει ποιοι θα αναδειχθούν νέοι αρχηγοί, εάν γίνουν πρόωρες εκλογές ή ακόμη και ένα δεύτερο δημοψήφισμα. Η βρετανική οικονομία βρίσκεται σε αναβρασμό και πολλές επιχειρήσεις ετοιμάζουν την μετακόμισή τους σε χώρες της ΕΕ. Εν όψει αυτού του σκηνικού δεν αποκλείεται ο διάδοχος του Κάμερον να τραβήξει το δρόμο που χάραξε και ο Τσίπρας και να αγνοήσει παντελώς το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

rtrd/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Νέες λεπτομέρειες ανακύπτουν από τη βάρβαρη επίθεση στο κεντρικό αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης που δείχνουν ότι οι τρεις δράστες εκμεταλλεύτηκαν το χάος και τον πανικό για σκορπίσουν τον θάνατο -την ώρα που οι νεκροί έχουν πλέον αυξηθεί σε 42.

Οι δράστες, που είχαν φτάσει με ταξί, κατάφεραν να φτάσουν μέχρι το χώρο των αναχωρήσεων -χτυπώντας αρχικά τον έλεγχο- αλλά η Άγκυρα υποβαθμίζει τα ερωτηματικά για τα κενά στην ασφάλεια.

Σύμφωνα με συγκλίνουσες αναφορές αριθμού πηγών κοντά στην έρευνα που επικαλούνται διεθνή πρακτορεία ειδήσεων, μεταξύ τους το Γαλλικό και το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων, φαίνεται ότι η επίθεση κατάφερε να περάσει και στο χώρο των αναχωρήσεων.

Ο πρώτος ένοπλος, υποστηρίζουν οι αναφορές, αφού άρχισε να ανοίγει πυρ αδιακρίτως πυροδότησε στο χώρο του ελέγχου τα εκρηκτικά με τα οποία ήταν ζωσμένος.

Εξαιτίας του χάους και του πανικού που ακολούθησε στο σημείο, ο δεύτερος δράστης (επίσης πυροβολώντας αδιακρίτως) φέρεται να κατάφερε να περάσει στο χώρο των αναχωρήσεων στον πρώτο όροφο και να πυροδοτήσει, στο τέλος, εκεί τα εκρηκτικά με το οποία ήταν ζωσμένος.

Ο τρίτος δράστης φέρεται να πυροδότησε τα εκρηκτικά με τα οποία ήταν ζωσμένος κοντά στην είσοδο του κτιρίου, θέτοντας έτσι στόχο κόσμο που προσπαθούσε να διαφύγει.

Πέραν των μαρτυριών, και τα βίντεο από την επίθεση που διαδόθηκαν στο Διαδίκτυο δείχνουν πως τουλάχιστον ένας από τους δράστες είχε καταφέρει να περάσει στα ενδότερα του αεροδρομίου.

Ο τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ είχε υποβαθμίσει την Τετάρτη τα ερωτηματικά για τα μέτρα ασφαλείας, λέγοντας πως «δεν μπορεί να γίνει λόγος για κενό ασφάλειας ούτε στο χώρο των αναχωρήσεων ούτε στον χώρο των αφίξεων».

Μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει ανάληψη ευθύνης από καμία οργάνωση, όμως η επίθεση φέρει όλα τα χαρακτηριστικά της τζιχαντιστικής ISIS και, εκτός από τις τουρκικές Αρχές, και οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών θεωρούν (όπως ανέφερε ο επικεφαλής της CIA Τζον Μπρέναν) ότι η «υπογραφή» της είναι σαφής.

Στη δημοσιότητα έρχονται συγκλονιστικά στιγμιότυπα και βίντεο από την τριπλή επίθεση αυτοκτονίας στο αεροδρόμιο «Ατατούρκ» της Κωνσταντινούπολης, που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο τουλάχιστον 41 ατόμων και τον τραυματισμό περισσότερων από 230.

Στις δύο φωτογραφίες που ελήφθησαν από τις κάμερες ασφαλείας εμφανίζεται ένας από τους καμικάζι έξω από τον τερματικό σταθμό πτήσεων εξωτερικού.

Σε μία άλλη σειρά φωτογραφιών, ένας άλλος καμικάζι φαίνεται να έχει πέσει στο έδαφος, προφανώς από πυρά των ανδρών ασφαλείας και ένας αστυνομικό τον πλησιάζει και στη συνέχεια απομακρύνεται γρήγορα από δίπλα του. Οι ίδιες εικόνες φαίνονται και στο βίντεο που δόθηκε στη δημοσιότητα.

Ήδη, λίγες ώρες μετά τις επιθέσεις, κυκλοφορούσε στο YouTube βίντεο από τη στιγμή της έκρηξης σε μία από τις πύλες εισόδου του κτηρίου. Στο σημείο εκείνο ένας από τους καμικάζι έγινε αντιληπτός, πιθανώς στον έλεγχο ασφαλείας, πυροβόλησε με καλάσνικοφ εναντίον του πλήθους που αρχίζει να τρέχει και στη συνέχεια εμφανίζεται η λάμψη από την έκρηξη.

Υπό τον τίτλο «Πρωτοβουλίες μετά το δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο» οι συνεργάτες του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε κατήρτισαν έναν κατάλογο πιθανών μέτρων για τη μεταρρύθμιση της ένωσης των «27» και της ευρωζώνης. Στην παρούσα φάση όμως και δεδομένης της υπερπληθώρας προτάσεων που γίνονται για «περαιτέρω κοινοτικοποίηση της νομισματικής ένωσης», ο γερμανός υπουργός Οικονομικών δεν θέλει ακόμη να δημοσιοποιήσει τα σχέδιά του, προκειμένου να επέλθει και πάλι ηρεμία στη σχετική συζήτηση, σχολιάζουν κύκλοι του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών τους οποίους επικαλείται η Handelsblatt.

Σε Ιταλία και Γαλλία, για παράδειγμα, εντείνονται οι φωνές εκείνων που ζητούν έναν προϋπολογισμό των χωρών της ευρωζώνης, μια πρόταση που δεν φαίνεται να βρίσκει σύμφωνη τη Γερμανία. Στην παρούσα φάση ο κ. Σόιμπλε δεν θέλει να ξεκινήσει μια συζήτηση για αλλαγές των ευρωπαϊκών συνθηκών. «Εντούτοις τα σχέδια του Σόιμπλε είναι έτοιμα, ενδεχομένως και ως αντίβαρο στις απαιτήσεις της Ρώμης και του Παρισιού», σημειώνει η Handelsblatt

Αξιόπιστη τήρηση των κανόνων

Σύμφωνα με έναν από τους κεντρικούς άξονες του εν λόγω σχεδίου, «οι χώρες μέλη δεν θα πρέπει να απαλλαγούν από την ιδία ευθύνη για σταθερούς προϋπολογισμούς και φιλικές προς την ανάπτυξη διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις». Στο πλαίσιο αυτό ο Β. Σόιμπλε ζητά την αξιόπιστη τήρηση των κανόνων για το χρέος, δηλαδή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και του δημοσιονομικού συμφώνου. Το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών δεν φαίνεται να απορρίπτει και ένα «δικαίωμα απόρριψης» των προσχεδίων προϋπολογισμών των χωρών της ευρωζώνης, σε περίπτωση που αυτοί δεν ανταποκρίνονται στις ευρωπαϊκές επιταγές για το έλλειμμα.

Επιπλέον θα μπορούσαν να δοθούν κίνητρα για μεταρρυθμίσεις. Η υλοποίηση των λεγόμενων «ειδικών ανά χώρα συστάσεων» θα μπορούσε να συνδεθεί με τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία, αναφέρεται στο έγγραφο. Σε αντίθεση με τα όσα προκρίνουν Ρώμη και Παρίσι λοιπόν, η γερμανική πλευρά δεν προτείνει τη σύσταση ενός νέου ταμείου, αλλά την αξιοποίηση του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Νέο όργανο επιτήρησης

Οι σύμβουλοι του Β. Σόιμπλε προτείνουν επίσης την ανακατανομή των ρόλων της Κομισιόν. Δεδομένου ότι το τελευταίο διάστημα η Επιτροπή ενεργούσε περισσότερο πολιτικά, θα μπορούσε να αποδεσμευτεί από το ρόλο του «θεματοφύλακα των συνθηκών». Αυτό θα σήμαινε ότι η επιτήρηση της δημοσιονομικής πολιτικής των χωρών μελών θα πραγματοποιούνταν από μια ανεξάρτητη αρχή και όχι από έναν επίτροπο. Μόλις πρόσφατα ο Β. Σόιμπλε επέκρινε την Κομισιόν για «πέραν του δέοντος επιείκεια στην ερμηνεία του συμφώνου σταθερότητας». Μια ακόμη πρόταση προβλέπει τη μείωση του αριθμού των επιτρόπων.

Ισχυρότερο ρόλο φαίνεται να προκρίνει ο γερμανός υπουργός Οικονομικών για τον ευρωπαϊκό μηχανισμό σταθερότητας ESM, ο οποίος θα μπορούσε να αναλαμβάνει όλο και περισσότερο το ρόλο της Τρόικας, δηλαδή ΕΕ, ΕΚΤ και ΔΝΤ, όπως αφήνεται να εννοηθεί στο έγγραφο των συνεργατών του. Υπενθυμίζεται ότι ήδη όταν ξέσπασε η ευρωκρίση, ο Β. Σόιμπλε είχε ταχθεί υπέρ της δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού νομισματικού ταμείου. Επιπλέον προτείνεται να συνδέεται η παροχή βοήθειας από τον ESM με μια αναδιάρθρωση του χρέους της χώρας που υπάγεται στον μηχανισμό βοήθειας.

Κώστας Συμεωνίδης

Η ΕΕ θα πρέπει να αποκτήσει μια μικρή, αλλά ισχυρή ευρωπαϊκή κυβέρνηση, εκτιμά σε συνέντευξή του προς τη DW και στον απόηχο του Brexit, ο επικεφαλής των Φιλελευθέρων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Γκι Φερχόφστατ.

Σχολιάζοντας το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος ο βέλγος πολιτικός εκτιμά ότι οι Βρετανοί δεν ψήφισαν κατά της Ευρώπης, αλλά κατά της σημερινής ΕΕ:

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια συνομοσπονδία εθνικών κρατών που πρέπει να αποφασίζει ομόφωνα και η οποία ενεργεί πάντα με καθυστέρηση και ανεπαρκώς. Αυτό είναι το πρόβλημα. Το διαπιστώσαμε όταν επιχειρήσαμε να διαχειριστούμε την προσφυγική κρίση, γεωπολιτικές κρίσεις αλλά και την κρίση του ευρώ. Δεν λειτουργεί πλέον έτσι. Δεν διαθέτουμε πλέον μια ένωση που να μπορεί να δώσει αποτελεσματικές απαντήσεις στις προκλήσεις. Πιστεύω ότι αυτό οδηγεί στο να μην είναι αποδεκτή η ΕΕ από τους πολίτες σε ορισμένες χώρες».

Όχι στην περαιτέρω εμβάθυνση

Ποιά όμως είναι η δέουσα απάντηση στην απορριπτική αυτή στάση πολλών Ευρωπαίων; Χρειαζόμαστε περισσότερη ή λιγότερη Ευρώπη; Περισσότερη ή λιγότερη εμβάθυνση;

«Η απάντησή μου είναι όχι περισσότερη εμβάθυνση, τουλάχιστον όχι σε αυτή της τη μορφή. Σήμερα έχουμε μια συνομοσπονδία. Είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που χρειαζόμαστε. Αυτό που θα χρειαζόμασταν είναι, για παράδειγμα, μια μικρή ευρωπαϊκή κυβέρνηση. Δεν χρειαζόμαστε μια Κομισιόν με 28 επιτρόπους μόνον και μόνον επειδή έχουμε 28 χώρες μέλη. Χρειαζόμαστε μια οικονομική κυβέρνηση για την ευρωζώνη. Χρειαζόμαστε, για να αναφέρω και άλλα παραδείγματα, μια ευρωπαϊκή ακτοφυλακή και μια συνοριοφυλακή, καθώς διαθέτουμε έναν κοινό χώρο Σένγκεν. Επίσης μια κοινή άμυνα, καθώς διαφορετικά δεν μπορείς να ασκήσεις κοινή εξωτερική πολιτική (…). Αυτά είναι τα ζητούμενα. Εάν δεν συμβεί αυτό θα έχουμε συνεχώς και νέα δημοψηφίσματα σε κάθε γωνιά της Ευρώπης τα οποία θα απορρίπτουν την Ευρώπη».

Έμφαση στα προβλήματα των πολιτών

Ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου δεν αντιλαμβάνεται ως πρόβλημα το γεγονός ότι αυτό συνεπάγεται ενδεχομένως την εκχώρηση περισσότερων εθνικών αρμοδιοτήτων στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. «Οι πολίτες δεν ασχολούνται με θέματα όπως την εθνική κυριαρχία και την εμβάθυνση διότι ενδεχομένως να μην τα καταλαβαίνουν καν», όπως λέει, προσθέτοντας ότι «αυτό που τους απασχολεί είναι μια ΕΕ και τα ιδιαίτερα προβλήματά της, όπως η ανεργία, η ασφάλεια και η μεταναστευτική πολιτική».

«Διαπιστώνουμε ότι η ΕΕ δεν τα καταφέρνει και αυτό δεν θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη καθώς πρόκειται για μια συνομοσπονδία που στηρίζεται στην ομοφωνία», λέει ο Γκι Φερχόφστατ, αντιπαραβάλλοντας το παράδειγμα των ΗΠΑ, που σε αντίθεση με την ΕΕ, όπως λέει, κατάφερε να θέσει πολύ γρήγορα υπό έλεγχο και να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση.

Μπερν Ρίγκερτ / Κώστας Συμεωνίδης