Κολομβία: Yψηλά επίπεδα βίας παρά την ειρηνευτική διαδικασία

Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε από τον διεθνή ιατρικό οργανισμό Γιατροί Χωρίς Σύνορα/ Medecins Sans Frontières (MSF), η βία εξακολουθεί να αποτελεί μείζον πρόβλημα για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Κολομβίας, παρά τον τερματισμό των συγκρούσεων με την οργάνωση Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις Κολομβίας – Λαϊκός Στρατός (FARC-EP). Η έντονη παρουσία και επιρροή των εγκληματικών οργανώσεων και άλλων ένοπλων ομάδων έχει οδηγήσει στην αύξηση απειλών, στοχοθετημένων δολοφονιών, απαγωγών, εξαφανίσεων, παρενοχλήσεων και εκβιασμών, καθώς και στον περιορισμό των μετακινήσεων του πληθυσμού, γεγονός  που επηρεάζει σημαντικά τη σωματική και ψυχική υγεία των κατοίκων.

“Αυτές οι μορφές βίας έχουν σαφή αντίκτυπο στη σωματική και ψυχική υγεία των ανθρώπων που ζουν στη Μπουέναβεντουρα και στο Τουμάκο”, λέει ο επικεφαλής της αποστολής των MSF στην Κολομβία Χουάν Ματίας Χιλ. “Παρότι η βία και οι ανάγκες των ασθενών που αντιμετωπίζουν οι MSF στις πόλεις αυτές δεν αποτελούν απόδειξη ότι επικρατεί η ίδια κατάσταση στην υπόλοιπη χώρα, θεωρούμε ότι αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα τόσο των αστικών όσο και των αγροτικών περιοχών πολλών επαρχιών της Κολομβίας.”

Η έκθεση με τίτλο “Στη σκιά της ειρηνευτικής διαδικασίας”, εξετάζει τα ιατρικά δεδομένα που συγκέντρωσαν οι ομάδες των MSF κατά τη διάρκεια δύο ετών εργασίας στη Μπουέναβεντουρα και το Τουμάκο. Βάσει στοιχείων  από τις ιατρικές επισκέψεις 6.000 ασθενών σε γιατρούς και ψυχολόγους των MSF το 2015 και το 2016, αποδεικνύεται ότι η έκθεση σε βίαια επεισόδια ή ο κίνδυνος βίας δημιούργησαν έντονες ψυχικές παθήσεις στον γενικό πληθυσμό, με συμπτώματα όπως κατάθλιψη (στο 25% των ασθενών), άγχος (13%), ψυχικές διαταραχές (11%) και μετατραυματικό στρες (8%).

Σύμφωνα με τους MSF, η ανταπόκριση στις ανάγκες ψυχικής υγείας των ανθρώπων είναι σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκής. “Η παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε πρωτοβάθμιο επίπεδο είναι ελλιπής, παρά τις σημαντικές ανάγκες του πληθυσμού και παρά την ύπαρξη νομικού πλαισίου περί μέριμνας και βοήθειας για τα θύματα εσωτερικών ένοπλων συγκρούσεων”, λέει ο Χιλ.

Από τη στιγμή που ολοκληρωμένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας είναι διαθέσιμες μόνο σε μεγάλες πόλεις και όχι σε τοπικά κέντρα υγείας, ένα μέρος του πληθυσμού παραμένει αποκλεισμένο  από  τη φροντίδα που χρειάζεται. “Δεν υπάρχει ψυχίατρος στη Μπουέναβεντουρα ”, λέει η Μπρίλλιθ Μαρτίνεζ, ψυχολόγος των MSF στην πόλη. “Σε περίπτωση που ένα άτομο χρειάζεται ψυχιατρική φροντίδα, πρέπει να πάει στο Κάλι, που βρίσκεται σε απόσταση δυόμιση ωρών οδικώς. Οι περισσότεροι άνθρωποι που ζουν εδώ δεν έχουν τα χρήματα για το ταξίδι, έτσι πολλά από τα θύματα μένουν χωρίς παροχή ολοκληρωμένης θεραπείας.”

Τα στοιχεία της έκθεσης δείχνουν ότι μόλις το 9% των θυμάτων βιασμού που επισκέφτηκαν τους MSF,  έλαβαν φροντίδα εντός 72 ωρών από το περιστατικό. Η καθυστέρηση πέρα από αυτή τη χρονική περίοδο περιορίζει την αποτελεσματικότητα της ιατρικής θεραπείας και αυξάνει τον κίνδυνο των σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών και των ανεπιθύμητων κυήσεων.

Οι MSF, με βάση τις μαρτυρίες των ομάδων τους στην Κολομβία, απευθύνουν έκκληση στο κολομβιανό κράτος να συνεχίσει τις προσπάθειές του αναφορικά με τη νομοθεσία για τα θύματα βίας και να ενισχύσει την παροχή ιατρικής και ψυχολογικής φροντίδας  για τα θύματα σεξουαλικής βίας.

Σημείωση:

Οι MSF δραστηριοποιούνται στην Κολομβία από το 1985 μετά την έκρηξη του ηφαιστείου Νεβάδο ντελ Ρουίς στο διαμέρισμα Τολίμα. Τα τελευταία 15 χρόνια, έχουν επικεντρώσει  την ανταπόκρισή  τους στην παροχή πρωτοβάθμιας περίθαλψης, ψυχικής υγείας και σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας για θύματα ενόπλων συγκρούσεων σε περισσότερες από 20 επαρχίες.  Επίσης, οι MSF έχουν εκπαιδεύσει υπευθύνους προαγωγής υγείας και τοπικούς ηγέτες, έχουν υποστηρίξει πολλά νοσοκομεία, έχουν περιθάλψει ασθενείς με Τσάγκας και έχουν αντιμετωπίσει κρούσματα κίτρινου πυρετού, ελονοσίας και ιού τσικουνγκούνια.

H Φραντσέσκα είναι 77 ετών και ζει στην περιοχή 32 χρόνια. Έχει χάσει 2 αδελφούς της από βίαιες επιθέσεις ένοπλων ομάδων.  Πριν από 6 χρόνια βίωσε την πιο οδυνηρή απώλεια όταν έχασε τον μικρότερο γιο της από αιμορραγικό πυρετό. ©Marta Soszynska/MSF

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν δημιουργήσει πολλές ομάδες εργασίας, αποτελούμενες κυρίως από γυναίκες. Όταν μιλάμε για ενδοοικογενειακή και σεξουαλική βία οι γυναίκες είναι αδιαμφισβήτητα τα πρώτα θύματα.©Marta Soszynska/MSF

Η Νούρι πουλάει ψάρια στην αγορά. Ο γιος της δολοφονήθηκε άγρια πριν από 16 χρόνια από μία συμμορία και από τότε η Νούρι υποφέρει από κρίσεις πανικού, άγχος και παρουσιάζει συμπτώματα σχιζοφρένειας. Ξεκίνησε θεραπεία με έναν ψυχολόγο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ο οποίος τη βοήθησε να αντιμετωπίσει τους φόβους της και να συνεχίσει τη ζωή της. Από τότε παροτρύνει τους γνωστούς της να κάνουν τα ίδιο. «Δεν υπάρχει ούτε ένας στην πόλη μας που να μην έχει ζήσει τη βία. Όλοι χρειαζόμαστε βοήθεια», λέει.©Marta Soszynska/MSF