Η Λιβύη παραμένει μία από τις πιο πολύπλοκες καταστάσεις μικτής μετανάστευσης στον κόσμο, καθώς οι πρόσφυγες ακολουθούν μαζί με τους μετανάστες τις ίδιες επισφαλείς διαδρομές. Καταφέρνουν να διασχίσουν επικίνδυνες ερήμους και να επιζήσουν από μορφές κακοποίησης όπως η σεξουαλική βία, τα βασανιστήρια, η κράτηση σε απάνθρωπες συνθήκες και οι απαγωγές για λύτρα. Και όλα αυτά συμβαίνουν πριν ακόμα μπουν στις βάρκες που διασχίζουν τη θανατηφόρα Κεντρική Μεσόγειο, όπου ένας στους 39 κινδυνεύει να χάσει τη ζωή του. Η Λιβύη βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο μιας σύρραξης που έχει εκτοπίσει εκατοντάδες χιλιάδες Λίβυους.
Αν και οι παράτυπες μικτές μεταναστευτικές ροές μπορεί να προκαλούν μεγάλες δυσκολίες στα κράτη, η κράτηση δεν αποτελεί λύση. Ως διεθνής οργανισμός για την προστασία των προσφύγων, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) είναι αντίθετη με την κράτηση των προσφύγων και των εκτοπισμένων ανθρώπων χωρίς εξατομικευμένη κρίση. Εκφράζει επίσης ξεκάθαρα με κάθε ευκαιρία, όπως και σε ανώτατο επίπεδο, τη θέση της για τις άθλιες συνθήκες στις οποίες κρατούνται πρόσφυγες και μετανάστες στα κέντρα κράτησης της Λιβύης. Για παράδειγμα, σε μια πρόσφατη επίσκεψή του στην Τρίπολη, ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Filippo Grandi, συναντήθηκε με πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονταν στα κέντρα κράτησης δηλώνοντας σοκαρισμένος από τις σκληρές συνθήκες στις οποίες κρατούνται και προσθέτοντας ότι κανένας πρόσφυγας ή αιτών άσυλο δεν θα έπρεπε να κρατείται.
Παράλληλα, η Υ.Α. βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε διαπραγματεύσεις με τις αρχές της Λιβύης για τη δημιουργία ενός ανοιχτού κέντρου υποδοχής που θα έδινε στους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο τη δυνατότητα να κινούνται ελεύθερα, δίνοντας προτεραιότητα στους πιο ευάλωτους ανάμεσά τους. Σε αυτό το κέντρο υποδοχής, η Υ.Α. θα μπορούσε να παρέχει υπηρεσίες καταγραφής, στέγαση, σίτιση, κοινωνικές υπηρεσίες, συμβουλευτική και στήριξη στους επιζήσαντες σεξουαλικής και έμφυλης βίας, καθώς και λύσεις σε τρίτες χώρες για τους πιο ευάλωτους.
Η Υ.Α. παρέχει βοήθεια και προστασία σε περισσότερους από 535.000 ανθρώπους στη Λιβύη, μεταξύ των οποίων είναι πάνω από 226.000 Λίβυοι που έχουν εκτοπιστεί λόγω της σύρραξης, 267.000 Λίβυοι που έχουν πλέον επιστρέψει στα σπίτια τους αλλά συνεχίζουν να βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση και 42.834 καταγεγραμμένοι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο.
Η Υ.Α., ενώ εκφράζει την ανησυχία της για τις συνθήκες στα κέντρα κράτησης, θεωρεί ότι είναι σημαντικό να υπάρχει ένας σταθερός διάλογος με τις αρμόδιες αρχές της Λιβύης προκειμένου να μπορεί να έχει πρόσβαση, να διανέμει σωτήρια βοήθεια και να προωθεί την αυξημένη πρόσβαση σε διαδικασίες ταυτοποίησης και καταγραφής, καθώς και τη λήψη μέτρων που αποτρέπουν τους κινδύνους σεξουαλικής και έμφυλης βίας.
«Διεξάγουμε συχνές επισκέψεις στα επίσημα κέντρα κράτησης προκειμένου να παρέχουμε βοήθεια ζωτικής σημασίας», εξηγεί ο Roberto Mignone, Αντιπρόσωπος του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στη Λιβύη. «Η παρουσία μας σε αυτά τα κέντρα κράτησης δε σημαίνει ότι αποδεχόμαστε την ύπαρξή τους ή το τι συμβαίνει εκεί. Ωστόσο, είναι καθήκον μας να παρέχουμε στους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο βοήθεια και να προασπιζόμαστε την προστασία τους, ακόμα και όταν βρίσκονται σε κράτηση. Φέτος, η Υ.Α. και οι εταίροι της έχουν διεξάγει 658 επισκέψεις σε κέντρα κράτησης. Χάρη στις από κοινού προσπάθειές μας, περίπου 1.000 πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο έχουν αφεθεί ελεύθεροι από τα κέντρα αυτά.»
Στη Λιβύη, η Υ.Α. καταβάλλει προσπάθειες για τη βελτίωση της κατάστασης εκατοντάδων χιλιάδων κατοίκων που έχουν πληγεί από τις συγκρούσεις. Επίσης, παρέχει διεθνή προστασία, ανθρωπιστική βοήθεια και λύσεις σε ανθρώπους που εμπίπτουν στην εντολή της και ζουν στη χώρα ή μετακινούνται προς την Ευρώπη. Έχει στενή συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ) και με άλλους εταίρους. Αντιμετωπίζουμε πολλά εμπόδια, μεταξύ άλλων την περιορισμένη πρόσβαση σε όλη τη χώρα εξαιτίας της παρούσας κατάστασης ασφαλείας. Παρ’ όλα αυτά, καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια να ενισχύσουμε την παρουσία μας και την ανταπόκρισή μας εντός της Λιβύης μέσω του εθνικού προσωπικού, των εταίρων μας και μέσω της συχνά εναλλασσόμενης παρουσίας διεθνούς προσωπικού, που επί του παρόντος εργάζεται από την Τύνιδα.
Καθώς οι ανθρωπιστικές ανάγκες είναι επείγουσες και οι συνθήκες στα κέντρα κράτησης άθλιες, είναι σημαντικό η Υ.Α. να συνεχίσει να παρέχει σωτήρια βοήθεια, προστασία, λύσεις αλλά και να προάγει ως πρώτη και ύψιστη προτεραιότητα τα εναλλακτικά μέτρα αντί της κράτησης.
«Η βοήθεια που παρέχει η Υ.Α. στα κέντρα κράτησης προσφέρει μια ανακούφιση στη δεινή κατάσταση των κρατουμένων», λέει ο κ. Mignone. «Παρέχουμε βασικά είδη υγιεινής, κουβέρτες, παντόφλες και ρούχα. Επιπλέον, μέσω του εταίρου μας IMC (International Medical Corps), είμαστε σε θέση να παρέχουμε πρωτοβάθμια ιατρική φροντίδα σε όσους τη χρειάζονται, που είναι και η μόνη ιατρική περίθαλψη στην οποία έχουν πρόσβαση οι κρατούμενοι.»
« Επιστροφή