Πόσο έξοχα περίεργη είναι η φύση του ανθρώπου;
Αν κάποιος αρχίσει μια αναδρομή στις καθοριστικές επιλογές που τον οδήγησαν στη «στάση» που είναι σήμερα, αν συνδέσει προς τα πίσω τις κουκίδες της ζωής του που τον στιγμάτισαν με υποδόριο τρόπο, τότε αίφνης μπορεί να του αποκαλυφθεί ένα σχήμα, ένα πεπρωμένο μοτίβο που εξηγεί περισσότερα για αυτόν, από ότι ο ίδιος μπορεί να αναλύσει.
Πριν από 20 ακριβώς χρόνια, τον Οκτώβριο του 1998, σε ένα γωνιακό καφέ της Great Queen Street στο κέντρο του Λονδίνου, παρατηρούσα διεισδυτικά τον πρωϊνό ήλιο που για πρώτη φορά έλαμπε περισσότερο μέσα μου απ’ότι έξω. Κι αυτό διότι για πρώτη φορά, μετά από μια πολύμηνη περίοδο οριακών επιλογών, επιδιώξεων που ξεπερνούσαν το «βάθος» μου και επίμονης, αγωνιώδους προσπάθειας, είχα καταφέρει να είμαι μέλος μια ακαδημαϊκής κοινότητας που πάντα ονειρευόμουν. Έχασκε το βλέμμα μου στα πληθωρικά Βικτωριανά κτήρια απέναντι, τα οποία προσέδιδαν σκηνική μεγαλοπρέπεια στην ευτυχία μου. Πλημμύριζα από αυτό το πτητικό αίσθημα χαράς και αυτοεκπλήρωσης που συνοδεύει κάθε κατάκτηση και μαζί, σου αποκαλύπτει ένα μέρος της μελλοντικής σου ταυτότητας. Ήταν μία από αυτές τις στιγμές που έχεις τη βεβαιότητα ότι καταγράφεις μια μελλοντική σου ανάμνηση.
Την ίδια ακριβώς περίοδο, σε ένα επάλληλο κοσμικό κύκλο, μια επίσης παράτολμη επιδίωξη είχε αρχίσει να ευοδώνεται. Μια μικρή ομάδα ανθρώπων, με πίστη στα αξιακά αντανακλαστικά της ελληνικής κοινωνίας, επέλεξε να της συστήσει μια νέα εκδοχή αλληλεγγύης. Ένα μοντέλο ενδυνάμωσης των φτωχότερων από τους φτωχούς, το οποίο προσέφερε διέξοδο και αυτονομία, πέρα από την πρόσκαιρη ανακούφιση της φιλανθρωπίας και τη ρηχή ελεημοσύνη. Ενάντια, τότε, σε κάθε δυσοίωνη πρόβλεψη και σε καθε πιθανότητα, η ActionAid Ελλάδας –και μετέπειτα και Κύπρου- άρχισε να συσπειρώνει γύρω από τις «κοινότητες» του έργου της, την πιο ζωηρή, πολυσυλλεκτική και συναμά σιωπηλή κοινότητα των συμπολιτών μας, οι οποίοι θεωρούν την αλληλεγγύη χρέος προσωπικό και όχι ιδιότητα. Είναι αυτοί, οι καθημερινοί «ορθοστάτες» της κοινωνικής συνοχής, που επιλέγουν να στερούνται ακόμη, προκειμένου να προσφέρουν μέρος της τύχης που αυτοί αξιώθηκαν σε άλλους. Είναι αυτοί που σήμερα συγκροτούν τη σημαντικότερη ίσως κοινότητα που υποστήριξε η ActionAid στην Ελλάδα, ακριβώς διότι τους έδωσε πρόσβαση σε ένα ρόλο «ενεργού πολίτη», μακριά από τα ισχνά στερεότυπα και τους αποκλεισμούς που πολλές φορές συνοδεύουν τον όρο.
Αρκετά χρόνια μετά, οι επάλληλοι αυτοί κύκλοι άρχισαν να τέμνονται. Με έναν παρόμοιο τρόπο, με την ίδια ακριβώς αλληλουχία και μια ανάλογη διαδρομή, όπως τότε. Μετρημένος και κάπως ανασφαλής αρχικά, ξεκίνησα να έχω εμπλοκή ως ειδικό μέλος της επιτροπής που γνωμοδοτεί στο ΔΣ για θέματα διακυβέρνησης, κυρίως λόγω αναγνωρισμένης επαγγελματικής εξειδίκευσης και πείρας. Μετέπειτα ως μέλος της Γενικής Συνέλευσης και του ΔΣ, επιδεικνύοντας εφάμιλλη επιμονή και πίστη στη δύναμη του ρόλου και της οργάνωσης. Κι από τον Ιούνιο του 2017, ως Πρόεδρος του ΔΣ, παραλαμβάνοντας από μια εμπνευσμένη ιδρύτρια ένα γερά θεμελιωμένο πλέον οικοδόμημα, πρότυπο μη κυβερνητικής οργάνωσης που μέσα σε 20 χρόνια κατάφερε να αποτελεί το μέτρο του ήθους και της «αρχιτεκτονικής» που πρέπει να διέπει τη δομή και λειτουργία μια σύγχρονης ΜΚΟ. Έκτοτε παρατηρώ τον ήλιο να αντανακλά πάνω σε σχολικές αίθουσες και συνεταιρισμούς γυναικών ανά τον πλανήτη και να θερμαίνει αγκαλιές αναδόχων με παιδιά και οικογένειες που άλλαξαν τη ζωή τους, επειδή αλλάξαμε εμείς πρώτα. Όπως άλλαξα κι εγώ, στο τελευταίο ταξίδι αναδοχής που συμμετείχα στη Ρουάντα, όταν η αγκαλιά της ανάδοχής μου Σεραφίνας, μαζί με το δειλό της χαμόγελο και βλέμμα, κατόρθωσαν να συμπυκνώσουν όλο το νόημα της ανθρώπινης ενότητας, της ατομικής μου ευθύνης και το μεγαλείο που έχει το βίωμα της προσφοράς.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού αλληλεγγύης στη Ρουάντα τον Φεβρουάριο του 2018
Το ίδιο ακριβώς βίωμα προσφοράς και συλλογικής ανάπτυξης επιδιώκουμε σε κάθε κοινότητα που υποστηρίζουμε, είτε αυτή βρίσκεται στην Ασία, στην Αφρική και τη Ν.Αμερική, είτε βρίσκεται στον Κολωνό, λίγο πιο κάτω από τις γραμμές του τρένου, το οποίο άρχισε εδώ κι ένα χρόνο να «περνά» πάλι για εκατοντάδες συμπολίτες μας που είχαν μείνει «πίσω», καθηλωμένοι στην απόγνωση και την παραίτηση της κρίσης, χωρίς προορισμό. Με το «ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ», το ολοκληρωμένο κέντρο κοινότητας που δημιουργήσαμε εδώ κι ένα χρόνο, μεταφέρουμε το ίδιο μοντέλο ενδυνάμωσης στους συμπολίτες μας που το έχουν περισσότερο ανάγκη, προσαρμοσμένο πάντα στις δικές τους προτεραιότητες και στόχους. Δίνοντας πρόσβαση σε υπηρεσίες υποστήριξης και πρωτοποριακά προγράμματα ανάπτυξης σε παιδιά κι ενήλικες όλων των ηλικιών, δημιουργούμε ουσιαστικά τις προϋποθέσεις για την αναζήτηση εναλλακτικών από τους ίδιους, με αυτονομία, αξιοπρέπεια και τη δύναμη που σου προσφέρει η ανανεωμένη πίστη στον εαυτό σου. Κι αυτή είναι η πιο ουσιαστική και μεστή έννοια της αλληλεγγύης.
Επίκεντρο – Πρόγραμμα “Ζω μαζί με την τέχνη” για παιδιά
Αυτή ακριβώς τη βαθιά ανθρώπινη ανάγκη εγγύτητας και στήριξης στον διπλανό μας -όπου κι αν αυτός βρίσκεται- χρειάζεται να την υπερασπιστούμε όλοι με παρρησία. Δε μπορεί μόνο να χλευάζεται και να λοιδωρείται. Δε νοείται στις μέρες μας να συστέλεται αυτός που επιλέγει να προσφέρει με οποιοδήποτε τρόπο και όχι ο επικριτής του που μόνο αμφισβητεί. Η αλληλεγύη δε χωρά αποκλεισμούς, παρά μόνο συμπράξεις. Κι αυτές είναι εφικτές μέσα από την επίμονη προσπάθεια όλων μας να κατακτήσουμε το ανέφικτο. Αυτό είναι το μοτίβο που μας συνδέει όλους με αυτή την οργάνωση. Είναι η πίστη στη δύναμη του καθενός από εμάς να ανατρέψει το κλάσμα της αδικίας που του αναλογεί. Είναι αυτή η συλλογική χαρά που νιώθουμε όταν παρατηρούμε τον «ήλιο» να λάμπει για περισσότερους. Είναι αυτή η σπάνια συγκίνηση και περηφάνια που σου δίνει η γνήσια προσφορά. Αυτή τη συγκίνηση των υποστηρικτών της ActionAid οφείλω να υπερασπιστώ κι εγώ μέσα από το ρόλο μου στα χρόνια που θα μου δοθούν, δίνοντάς τους ακόμη περισσότερους λόγους να είναι υπερήφανοι που είναι ενεργά μέλη αυτής της υπέροχης κοινότητας.
Η ActionAid συμπληρώνει φέτος 20 χρόνια στην Ελλάδα και διοργανώνει ένα τριήμερο δράσεων με τίτλο «Γίνε η αλλαγή!» 18- 20 Οκτωβρίου. Δείτε περισσότερα εδώ
Photo Credits: Νίκος Ζήκος & Studio_Kominis