Όταν ξεκίνησα την πορεία μου με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα σκεφτόμουν περισσότερο ως ταξιδιώτης παρά ως μέλος μιας ανθρωπιστικής οργάνωσης.
Σε μια μακροπρόθεσμη ανάθεση αποστολής, ας πούμε 9 μηνών στο επαρχιακό Κονγκό της κεντρικής Αφρικής, πρώτα έβαζα στο σακίδιο μου ένα ζευγάρι ανθεκτικές μπότες, το κατάλληλο φίλτρο νερού, την πυξίδα μου, χάρτες κλπ… Στην πορεία προστέθηκε στον απαραίτητο εξοπλισμό μου και το προσωπικό μου ημερολόγιο.
Αυτό το ημερολόγιο πεισματικά παραμένει χειρόγραφο με τα σκίτσα του και τα ορνιθοσκαλίσματά του, ιδίως όταν γράφω εν κινήσει μέσα στα εμβληματικά μας Toyota που ακροβατούν με τις ρόδες μες στις λακκούβες -που μοιάζουν με κρατήρες- του επαρχιακού Νοτίου Σουδάν, της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας, της Υεμένης…
Τις προάλλες έπιασα τον εαυτό μου να ανατρέχει σε χαρακτηριστικές καταχωρήσεις μου κατά την περίοδο του τελευταίου ενάμισι έτους κατά την οποία είμαι μέλος της Μονάδας Επειγουσών Παρεμβάσεων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Για παράδειγμα:
Δευτέρα, 4 Δεκεμβρίου 2017
09.50 π.μ.
οδός Kαγιάρα-Μοσούλη
κατά μήκος του μεγάλου ποταμού Τίγρη, Βόρειο Ιράκ
[…] Πολλά άλλαξαν τους μήνες τούτους, τους σχεδόν 4 παρά 12 μέρες, που είμαι εδώ.
Η Μοσούλη και δη το δυτικό τμήμα της είναι ο Πόλεμος, ο Κυδοιμός κι ο Άρης – τρεις σε ένα (!) 130.000 ψυχές στους καταυλισμούς της πολίχνης Καγιάρα. Ο κόσμος του
Β. Ιράκ έζησε αυτό το αχανές χάος προπολεμικώς και μεταπολεμικώς διότι η κατάληψη αλλά και η σύρραξη κατά του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε ήταν πόλεμος.
[το αυτοκίνητό μας εισέρχεται στη Δυτική Μοσούλη …]
Πέτρα πάνω στην πέτρα δεν έμεινε! Διασχίζουμε ένα δρόμο … είναι ο δρόμος των παιδικών αναμνήσεων του Ομάρ, του στενού μου συνεργάτη, που θέλει να μου εξηγήσει ποιο ήταν αυτό το κτίριο, τι είδους γλυκά έφτιαχνε εκείνο το μικρό ζαχαροπλαστείο που όμως δεν υπάρχει πια. Τίποτα δεν υπάρχει πια. Κι όμως μικρά παιδιά παίζουν από δω κι από ’κει. Τι νερό να πίνουν αυτά τα παιδάκια σκέφτομαι, να ’ναι καθαρό; Δεν μπορώ να ξεφύγω απ’ τους ανθρωπιστικούς προβληματισμούς – άλλωστε γι’ αυτό είμαστε εδώ.
Μπροστά μας μια μεγάλη διασταύρωση. Το κουφάρι ενός ψηλού κτιρίου δεσπόζει εμπρός μας. Οι ντόπιοι συνάδελφοι που είναι μαζί μου, μού εξηγούν ότι στην οροφή του κτιρίου αυτού γίνονταν αποτρόπαιες εκτελέσεις δημόσια. Τα ερείπια αποτελούν σκιά του μαύρου παρελθόντος του. Κοιτώ τη διασταύρωση στην οποία πια έχουμε σταματήσει λόγω κίνησης.
Ο πόλεμος ορθώνεται απέναντι μου, γιγάντιος βιαστής κάθε ανθρώπινης δημιουργίας και όχι μόνο.
Αφήνουμε τη διασταύρωση κι εγώ κοιτάω πίσω μου σαν να θέλω να κρατήσω στη μνήμη τη φευγαλέα εικόνα των λιγοστών παιδιών που παίζουν στα λασπόνερα. Είναι η απαρχή μιας καινούργιας πιο αισιόδοξης αρχής … […]
4 Οκτωβρίου 2016
μικρές ώρες της νύκτας
Καμπίνα Συντονιστή Διασωστικών Επιχειρήσεων
Διασωστικό σκάφος Dignity I Ρότα: βορείως της Λιβυκής Ακτής
[…] Η σημερινή μέρα που μόλις έσβησε θα σημαίνει μια βαριά επέτειο από δω και μπρος.
Χάσαμε για πρώτη φορά μια νεαρή έγκυο μητέρα μετανάστη που ’χει το δικό της όνομα, έχει τη δική της ιστορία, έχει φίλους, όπως εσείς κι εγώ. Την έχασα μέσα από τα χέρια μου σκέφτομαι, δεν προλάβαμε να την ανασύρουμε εγκαίρως από τη θάλασσα και χαροπάλεψε εν πλω επί του Dignity I μαζί μας μέχρι το τέλος.
Περπατώ στα καταστρώματα, όπου κοιμούνται εκατοντάδες άνθρωποι που έχουν διασωθεί. Στο κεντρικό κατάστρωμα της πρύμνης όπου είναι οι μητέρες, παρατηρώ κάποιες που έχουν τα μικρά τους κουλουριασμένα στις αγκαλιές τους. Χαμογελάω πικρά … κάποιοι τα κατάφεραν σήμερα και μαζί με τα παιδιά τους θα ατενίσουν αύριο ένα κάποιο μέλλον, καλύτερο εύχομαι από αυτό που άφησαν πίσω τους.
Αυτό και μόνο δίνει στην ομάδα το κουράγιο να συνεχίσει και αύριο. […]
Το ημερολόγιο αποστολής παραμένει μια διακριτική συνομιλούσα φωνή εκείνες τις μικρές ώρες της νύκτας, όταν κανείς δεν θέλει να μιλήσει ούτε και να συναντήσει κανέναν παρά μόνο τον .. εαυτό του. Δεν κρίνει, δεν κάνει εισηγήσεις, δεν επιμένει στην άποψή του, είναι μόνο ένας καθρέπτης της δικής μου ματιάς, ένας αναμεταδότης της δικής μου σκέψης και στο τέλος της ημέρας (μιας κατά το σύνηθες δύσκολης ημέρας) είναι η μόνη απτή, αθώα και καθάρια φωνή που ηχεί στα αυτιά μου.
Είναι η σιωπηλή συνείδηση της αποστολής, είναι μια υπενθύμιση για εκείνο το ταλαιπωρημένο παιδάκι που δεν ήταν καν 5 χρόνων ή την έφηβη κοπέλα που της έγινε επείγουσα διακομιδή στο πλησιέστερο νοσοκομείο για να σωθεί. Είναι λες και ξαναζωντανεύουν όλα μπροστά μου.
Το ημερολόγιο των αποστολών μου είναι καλειδοσκόπιο σκέψεων και αναμνήσεων, είναι αγαπητή συντροφιά και η ειλικρινής αυτό-αξιολόγησή μου ως μέλους των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
Πιο απαραίτητο κι από αυτές τις αρχέγονα αναγκαίες μπότες μου…